Akkefietje – Herkomst van het woord

Een akkefietje is een probleempje, een onaangenaam klusje of een klein conflict. Iets wat vervelend is, maar eigenlijk niet zoveel voorstelt en vrij snel opgelost kan worden. Over de herkomst van dit woord is weinig bekend.

Klankmatig lijkt ‘akkefietje’ op een creatieve combinatie, een soort onomatopee (klanknabootsing) van ‘hakken’ en ‘vitten’. Je hakt op iemand in en vit erop los. Maar het is wel zeker dat deze combinatie het begrip niet verklaart. Het is veel waarschijnlijker dat het woord akkefietje afgeleid is van woorden uit het Frans of Latijn en op die manier in het Nederlands terechtgekomen is.

In de meeste etymologische verklaringen wordt gesteld dat het woord vermoedelijk uit het Frans afkomstig is. Akkefietje kwam voor het eerst in 1836 in het geschreven Nederlands voor en had toentertijd de betekenis van ‘een onaangenaam werkje’.

Mogelijk was die term afgeleid van het oudere Franse woord aquavitje (een samenvoeging van het Latijnse aqua vitae = levenswater), dat men gebruikte als ironische verwijzing naar een brandewijntje. ‘Geef me een akkefietje’ betekent dan: ‘Geef me een zuipje’, of ‘Geef me een slok jenever’. Een ‘lelijk akkefietje’ betekent dan een smerig brandwijntje of een slechte slok. Ironisch wordt de betekenis dan die van een onprettig klusje.

Het Etymologisch Woordenboek van het Nederlands (EWN) ziet ook een verband met het Friese woord akkefy(t)sje, dat baantje of onaangenaam werkje betekent. Semantisch gezien lijkt een connectie tussen dit ‘Friese’ woord en het Latijnse woord officium (taak, ambt) aannemelijk. Verder is het aardig dat (sowieso) in Drenthe het woord ‘akkefietje’ een kleinigheidje betekent, iets dat niet veel voorstelt.

Meer historische uitdrukkingen (en scheldwoorden)
Boek: De mooiste uitspraken van onze ouders en grootouders