Dark
Light

Babybotten aangetroffen in 18e-eeuwse medische oefenpop

Auteur:
1 minuut leestijd
Verloskundige oefenpop - Foto: Hielco Kuipers / Boerhaave
Verloskundige oefenpop - Foto: Hielco Kuipers / Boerhaave

In de medische collectie van Museum Boerhaave is een bijzondere ontdekking gedaan. Bij een zeemleren oefenpop, die in de achttiende eeuw bij lessen aan verloskundigen werd gebruikt, blijken in de vrouwenromp en in de babypop skeletdelen verwerkt te zijn.

CT scan babypop (LUMC)
CT scan babypop (LUMC)
Het gebruik van echte botten bij medische educatie, met als doel het zo dicht mogelijk benaderen van de realiteit, was in de achttiende eeuw niet ongebruikelijk. Het model van Museum Boerhaave is uniek omdat zowel de vrouwenromp als de bijbehorende babypop origineel botmateriaal bevatten. Bovendien is er, voor zover bekend, wereldwijd geen enkele babypop zo compleet als dit exemplaar.

De ontdekking kwam aan het licht bij een inspectie van de verloskundige oefenpop met het oog op een restauratie. Bij inspectie van het materiaal onder de losgeraakte naden zag conservator Mieneke te Hennepe dat het veronderstelde houten bekken veel weg had van botmateriaal.

De verlospop is in 1970 aan Museum Boerhaave geschonken door het toenmalige Academisch Ziekenhuis Leiden (nu Leids Universitair Medisch Centrum, LUMC). Datzelfde ziekenhuis werd nu ingeschakeld bij het onderzoeken van de pop. Een radioloog maakte een CT scan. Met behulp van geavanceerde beeldbewerkingstechnieken zijn er vervolgens reconstructies en 3-D beelden gemaakt. Hierbij bleek dat zich in de vrouwenromp echte benige structuren van het bekken en de onderste rugwervel bevinden, terwijl de rest van de wervelkolom nauwkeurig is nagemaakt met hout. Tot grote verbazing van conservator en radioloog bleek niet alleen de vrouwenromp skeletdelen te bevatten, maar is in de zeemleren babypop een bijna volledig babyskelet verwerkt.

Gottlieb Salomon

Op dit moment vindt aanvullend onderzoek plaats naar het botweefsel, het gebruikte textiel en de aanwezige spijkers. Dit om tot een nauwkeurige datering te komen en daarnaast de herkomst vast te kunnen stellen. Literatuuronderzoek wijst vooralsnog in de richting van de Leidse arts Gottlieb Salomon (1774-1865) als mogelijke maker van de verlospop met baby. In zijn artikel uit 1803 meldt Salomon nauwkeurig hoe hij in 1798 een verloskundige oefenpop maakte.

Lees ook: Bijzonder skelet in praktijk van Tilburgse huisarts
Boek: Canon van de geneeskunde in Nederland

×