Historiek
De Vlaamse minister van Onroerend Erfgoed, Geert Bourgeois, heeft deze week de voorlopige bescherming ondertekend van een reeks bunkers en pantserschansen uit de Eerste Wereldoorlog. Het is de bedoeling dat de locaties binnen een jaar de status van definitieve bescherming krijgen.
Het gaat om bunkers en schuilplaatsen in Temse, Kruibeke en Beveren. Het is het tweede beschermingsdossier van de ‘stelling’, de kringstelling van – nooit afgewerkte – forten en schansen rond Antwerpen. Minister Bourgeois:
“Met het oog op de herdenking van de ‘Grooten Oorlog’ in 2014 worden de meest waardevolle militaire verdedigingswerken ter bescherming voorgedragen. Het betreft hier een reeks beschermingen in het kader van een groter thematisch beschermingspakket. In een eerdere reeks werden in Vrasene reeds negentig bunkers beschermd. Met deze beschermingen kunnen we erin slagen om één van de beste en indrukwekkendste voorbeelden van een bunkerlinie te bewaren.”
De beschermde locaties zijn: Schans Landsmolen, Schans Lauwershoek en twaalf Duitse bunkers gelegen in Temse, Kruibeke en Beveren.
De bunker-dichtheid is in dit gebied relatief laag vanwege de aanwezigheid van vier belangrijke grote militaire constructies: Fort Haasdonk, Fort Steendorp, Schans Landsmolen en fort Lauwershoek. Het ministerie:
“In 1859 werd daarom besloten om Antwerpen tot Nationaal Réduit (schuiloord) uit te roepen. Hier zou het leger, de regering en het koningshuis zich terugtrekken bij een invasie. Ter beveiliging van de stad werden rond de stad forten en schansen opgetrokken.”
Toen in 1914 de Eerste Wereldoorlog uitbrak was deze fortengordel echter nog niet afgewerkt. Bovendien was hij militair al achterhaald. De Duitse bezetter besloot dan ook tussen de forten en schansen bunkers op te trekken. Vernieuwend daarbij was het gebruik van gewapend beton voor militaire gebouwen. Het ministerie:
“Het woord ‘bunker’ komt niet voor niets uit het Duits en werd tijdens de Eerste Wereldoorlog in Europa geïntroduceerd.”
Overzicht van boeken over de Eerste Wereldoorlog
