Dark
Light

Burchtheuvel van Leiden archeologisch rijksmonument

Auteur:
2 minuten leestijd
Burchtheuvel van Leiden op een luchtfoto (RCE)
Burchtheuvel van Leiden op een luchtfoto (RCE)

De burchtheuvel van de Burcht van Leiden heeft de status van archeologisch rijksmonument gekregen. Dat meldt de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed (RCE), dat deze week namens de minister het aanwijzingsbesluit naar de gemeente Leiden stuurde. De Burcht zelf is al sinds 1968 een gebouwd rijksmonument.

Middenin het stadscentrum van Leiden waar de Oude en Nieuwe Rijn samenkomen, ligt de markante Burcht van Leiden. Boven op een twaalf meter hoge heuvel staat een ringmuur met een doorsnede van ongeveer 35 meter. Het ronde bouwwerk dateert uit de tweede helft van de dertiende eeuw en is mogelijk in opdracht van Floris V (1256-1299) gebouwd. De burchtheuvel is echter veel ouder: opgegraven houtconstructies uit de heuvel dateren uit het eind van de negende, begin tiende eeuw.

Achterzijde van de Burcht van Leiden (cc - Johan Bakker)
Achterzijde van de Burcht van Leiden (cc – Johan Bakker)

De burchtheuvel – ook wel motte genoemd – is opgeworpen met zoden en klei. De heuvel is in een aantal fasen opgehoogd tot omstreeks 1150 de huidige omvang en hoogte bereikt was. Aan de oostzijde was de burchtheuvel omsloten door een gracht die de Oude Rijn met de Nieuwe Rijn verbond.

Burcht van Leiden

De Burcht van Leiden is volgens de RCE een van de best bewaarde voorbeelden van een mottekasteel. Mogelijke bouwheren zijn de graaf van Holland of de bisschop van Utrecht. Tot in de twaalfde eeuw betwistten zij elkaar de zeggenschap over dit gebied. Vanaf 1206 viel de Burcht definitief in handen van de graaf van Holland.

Deel van de binnenzijde van de ringmuur van de Burcht van Leiden (cc - RCE
Deel van de binnenzijde van de ringmuur van de Burcht van Leiden (cc – RCE
De Burcht is door zijn strategische ligging van militair belang geweest. Uit schriftelijke bronnen is bekend dat de Burcht in het begin van de dertiende eeuw belegerd is geweest en daarbij zwaar beschadigd raakte. Aangenomen wordt dat de huidige Burcht een directe voorganger heeft gehad. Over de vorm, afmeting en constructiewijze van deze voorganger is weinig bekend.

In de veertiende eeuw verloor de Burcht zijn militaire betekenis. In 1651 kocht de stad Leiden het complex van de laatste burggraaf. Vanaf die tijd is de Burcht in gebruik als recreatieplek voor de stadsbewoners.

De ringmuur is sinds 1968 een gebouwd rijksmonument. Met de aanwijzing als archeologisch rijksmonument heeft ook de burchtheuvel, waarin nog veel sporen uit de middeleeuwse geschiedenis van Holland bewaard zijn gebleven, een beschermde status gekregen.

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken.

Steun ons werk

Gerelateerde rubrieken:

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
×