Historiek
Het middeleeuwse manuscript, met daarin 107 illustraties, bevat onder meer de legenden van koning Arthur, Merlijn, de Ridders van de Ronde Tafel, Lancelot en de Heilige Graal. De Graal van Rochefoucauld wordt wereldwijd beschouwd als een van de mooiste middeleeuwse manuscripten ter wereld.
Het stuk werd onlangs ter veiling aangeboden door Joost Ritman, een Nederlandse zakenman en kunstverzamelaar die in 1984 de zogenaamde Bibliotheca Philosophica Hermetica oprichtte. Die privébibliotheek is inmiddels wereldberoemd en bevat ongeveer twintigduizend eeuwenoude boeken over onder meer humanisme, hermetisme, religie en filosofie. De bibliotheek trekt bezoekers van over de hele wereld en Mulisch werkte er aan zijn magnum opus De ontdekking van de hemel.
Een derde deel van de bibliotheek is sinds enige jaren eigendom van de Nederlandse staat. Deze overname moest het voortbestaan van de beroemde bibliotheek waarborgen. Volgens sommige berichten zou toenmalig minister Maria van der Hoeven destijds hebben toegezegd de gehele verzameling over te nemen. Daarvan kwam het echter nooit. Volgens een bericht in Trouw investeerde Joost Ritman, die in de veronderstelling zou zijn geweest dat de staat de hele verzameling zou kopen, echter al wel miljoenen in zijn bibliotheek. Toen hem duidelijk werd dat de staat de hele verzameling niet zou kopen, gaf hij een groot deel van de collectie in onderpand bij de Friesland Bank.
Die bank werd enkele weken geleden op zijn zachtst gezegd niet vrolijk van het nieuws dat bij Sotheby’s een van de topstukken van de bibliotheek zou worden geveild. Friesland Bank legde beslag op een groot deel van de collectie en wilde Ritman middels een kort geding vervolgens verbieden manuscripten uit zijn bibliotheek te verkopen. Dat kort geding werd op het laatste moment ingetrokken en de Graal van Rochefoucauld werd alsnog geveild. Het veertiende-eeuwse manuscript bracht 2,8 miljoen euro op, een paar ton meer dan verwacht. Ritman en de Friesland Bank zouden werken aan een schikking.
Geen belofte
D66 uitte eerder deze maand haar bezorgdheid om de toekomst van de bibliotheek. Bij monde van Boris van der Ham werden er Kamervragen gesteld aan Halbe Zijlstra, staatssecretaris van Cultuur. De staatssecretaris liet weten zich hoofdzakelijk in te gaan spannen voor het behoud van het rijksdeel van de collectie. Het ministerie is voornemens een deel van de collectie weg te halen. Volgens Zijlstra heeft voormalig minister Van der Hoeven overigens nooit beloofd dat de staat de volledige boekenverzameling over zou gaan nemen.
Hoe de toekomst er voor de Bibliotheca Philosophica Hermetica uitziet en of de collectie bij elkaar kan blijven is nog onduidelijk. Het aan de Universiteit van Amsterdam verbonden Centrum voor Geschiedenis van de Hermetische Filosofie heeft een petitie opgesteld. Het centrum is van mening dat de waarde van de collectie ligt in de samenhang van het geheel en wil dan ook dat de bibliotheek behouden blijft. De petitie is inmiddels al ruim vijfduizend keer ondertekend.
