Dark
Light

De plaat poetsen – Herkomst uitdrukking

Auteur:
1 minuut leestijd
De plaat poetsen - © Henk Boudewijns
De plaat poetsen - © Henk Boudewijns

Dagelijks worden er zegswijzen en uitdrukkingen gebruikt waarvan de oorspronkelijke betekenis onbekend is. Wie denkt er bij “iemand in de luren leggen” nog aan de doeken, waarin kinderen met Engelse ziekte werden gewikkeld om het kromtrekken van armen en benen tegen te gaan?

De plaat poetsen - © Henk Boudewijns
De plaat poetsen – © Henk Boudewijns
Veel uitdrukkingen die ontleend zijn aan dergelijke voorwerpen kan men tegenwoordig alleen nog in musea bekijken. In de nieuwe rubriek Taalmuseum worden historische gebruiksvoorwerpen en praktijken gekoppeld aan Nederlandse uitdrukkingen en zegswijzen.

De plaat poetsen

Betekenis: er heimelijk vandoor gaan, zich uit de voeten maken.

Verklaring: Deze uitdrukking betekent oorspronkelijk deserteren. Wie zich van de groep verwijderde met het voorwendsel de kolfplaat van zijn musket te gaan poetsen en daarna niet meer opdook was gedeserteerd. Een andere verklaring houdt verband met het feit dat de musket zo zwaar was (ca. 9 kilo) dat deze bij een aftocht vaak niet normaal gedragen kon worden. De musketier sleepte dan het wapen achter zich aan, waarbij de kolfplaat over de grond schuurde en aldus werd “gepoetst”.

~ Girbe Buis

Drs Girbe Buist (1955) studeerde Geschiedenis aan de Rijksuniversiteit Groningen. Na een korte loopbaan in de Volwasseneneducatie werkte hij 25 jaar als adviseur erfgoed bij de Stichting Kunst & Cultuur Overijssel. Eigenaar van het bureau Buistbelevingsprojecten, freelancejournalist en gids. Schrijft boeken en artikelen over regionale geschiedenis en immaterieel erfgoed.

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 50.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
×