HistoriekDe van oorlogsmisdaden verdachte John Demjanjuk dreigt de Duitse rechtbank in hongerstaking te gaan als deze ontlastende bewijsstukken van zijn verdediging weigert. Zijn advocaat, Ulrich Busch, heeft dit dinsdag gezegd.
De 90-jarige Demjanjuk staat in München terecht voor medeplichtigheid aan de moord op bijna 28.000 Joden. De geboren Oekraïner zou tijdens de Tweede Wereldoorlog kampbewaker in Sobibor zijn geweest. Zelf ontkent hij dit. Volgens advocaat Ulrich Busch begint Demjanjuk binnen twee weken aan zijn hongerstaking als de rechtbank besluit de ontlastende bewijsstukken te weigeren.
Demjanjuk hield dinsdag tijdens de zitting demonstratief een bordje vast met daarop het getal 1627. Hij verwees hiermee naar een veertienhonderd pagina’s tellend oud Russisch dossier. Volgens Demjanjuk kan op basis van dat oude dossier bewezen worden dat hij nooit in Sobibor is geweest en met een ander is verward.
De zaak Demjanjuk speelt al enkele tientallen jaren. Zelf beweert hij gediend te hebben in het Rode Leger en later als krijsgevangene in Duitsland te zijn beland. Na de oorlog verhuisde hij naar de Verenigde Staten maar dat land leverde hem in de jaren tachtig uit aan Israël. Daar werd hij veroordeeld tot de doodstraf nadat hij door verschillende Holocaust-overlevenden herkend was als de “beul van Treblinka”, ook wel Ivan de Verschrikkelijke genoemd.
Voordat het vonnis werd voltrokken ontstond er echter twijfel of Demjanjuk wel echt de man was die tijdens de oorlog bekend werd onder de naam ‘Ivan de Verschrikkelijke’. Demjanjuk’s verdedigers beweerden dat zijn identiteitskaart waarop handtekeningen van nazi-officieren te vinden waren, vervalst was door de Russen. Nadat de aanklagers toegaven dat de identiteitskaart inderdaad uit Sovjetarchieven kwam en voormalige kampbewaarders uit Treblinka hadden verklaard dat de achternaam van ‘Ivan de Verschrikkelijke’ Martsjenko was, werd Demjanjuk in 1993 door het Israëlische Hooggerechtshof vanwege twijfel over zijn identiteit vrijgesproken.
Demjanjuk keerde hierop terug naar de Verenigde Staten en kreeg eind jaren negentig het staatsburgerschap terug dat hem eerder was afgenomen. Korte tijd later eiste de Amerikaanse justitie echter dat dat staatsburgerschap hem weer afgenomen zou worden. In 2004 concludeerde een Amerikaanse rechtbank dat Demjanjuk niet ‘Ivan de Verschrikkelijke’ was, maar tijdens de Tweede Wereldoorlog wel een bewaker in de vernietigingskampen Majdanek en Sobibór. Demjanjuk zelf heeft dit dus altijd ontkend.
De rechtszaak in Duitsland, die door velen gezien wordt als het laatste grote nazi-proces in dat land, loopt sinds november 2009. Ongeveer een jaar geleden verklaarde Demjanjuk voor de Duitse rechtbank dat hij zichzelf beschouwt als oorlogsslachtoffer.
Boek: Het Demjanjuk-proces – Reportages van een Nebenkläger
