Dark
Light

Een historische scheldwoordenlijst

‘Ghy drommelsche pagatter!’
Auteur:
2 minuten leestijd
Historische uitdrukkingen, spreekwoorden en scheldwoorden
Historische uitdrukkingen, spreekwoorden en scheldwoorden

Dronken man zittend op een vat, Sophia Wilhelmina Evans, 1782 (Rijksmuseum)
Dronken man zittend op een vat, Sophia Wilhelmina Evans, 1782 (Rijksmuseum)
De scheldkanonnades die onze voorouders op elkaar loslieten waren verre van misselijk. In de tijd van het Middelnederlands, zoals onze taal tussen 1200 en 1500 genoemd wordt, maar ook in de eeuwen daarop hielden de Nederlanders als het op schelden aankwam vooral van beledigende termen die te maken hadden met seks, drank, poep en plas of achterlijkheid.

Ghy luysighe rabaut!

Als u uw partner of de buurman eens lekker ouderwets in middeleeuwse of vroegmoderne stijl wilt uitkafferen, kunt u wat inspiratie opdoen uit de onderstaande lijst met oude scheldwoorden. Mocht u commentaar krijgen, bijvoorbeeld de vraag wat de betekenis is van hetgeen u tiert, dan staat hieronder achter elke krachtterm een korte uitleg of verklaring.

Overigens, naast gefrustreerde echt- of buurtgenoten, kunnen ook taalkundige masochisten, snoodaards, gladjakkers en ‘luysighe rabauten’ hun hart ophalen met het gezever en gescheld van ons voorgeslacht!

Lijst van ouderwetse scheldwoorden:

hennetastervrouwengek, iemand die zijn handen niet van de kippetjes af kan houden.
leverslokkereen gulzigaard.
lueghentapperleugenaar.
cattenghespuijsnietswaardig, verachtelijk volk.
ic schyte in ulieden‘shit on you’.
eeraftreckereschennispleger, iemand die een ander zedelijk onteert.
duyvelspechtscheldnaam voor Spaanse soldaten (combinatie van duivel en specht).
platbroeckimpotente man, bij wie de broek maar niet bol wil gaan staan.
hoerenzuenehoerenjong.
avondtroncvan het Franse avoutron: een door overspel verkregen kind, dus een hoerenzuene (zie hiervoor).
slutpeseimpotente man (slut betekent onmachtig). Tegenwoordig denken we bij slut eerder aan het fenomeen ‘vloerduyve’, zie verderop in deze lijst).
vloerduyvehoer.
nickeriemand die met duivels praat.

Ghy drommelsche pagatter!

En, voor de lezers die nog geen genoeg van kunnen krijgen van deze ouderwetse hetze, nog een paar lekkere klabatsers van vroeger, die voor zichzelf spreken:

“schelm (‘dood beest’), smeerkanis, adderengebroed, schalk (‘misdadiger’), guit, liederlijk mensch, geitenneuker, serpent, canaille, deugniet, mormel, feeks, hondsvot, scharminkel, snoodaard, schoelje, gajes, ghy luysighe rabaut, bandiet, duivelsjong, schobbejak, parvenu, naarling, ic schyte in ulieden (‘shit on you’), lapsalver, dekzwabber, hondenlul, jakkepoes, kinderbeul, ploert, bengel, gladjakker, rapaille (schorem, gajes), farizeeër, zeeschuimer, geboefte, rakker, booswicht, ghy drommelsche pagatter, helleveeg, karonje, doerak, spitsboef en vervloeckt gespuys.

Lees ook: Vieze liedjes uit de zeventiende eeuw
…en: Lijst van historische uitdrukkingen
Boek: Mieters! De taal van de jaren vijftig

Oorspronkelijk gepubliceerd op 3 juni 2014

– http://nederl.blogspot.nl/2012/07/middelnederlandse-scheldwoorden.html
– Rudolf Dekker, Lachen in de Gouden Eeuw. Een geschiedenis van de Nederlandse humor (A’dam: Wereldbibliotheek, 1997) p.13-18.
– http://blog.oup.com/2013/05/five-common-insults-slogans-medieval-rebels-flanders/
– http://www.dbnl.org/tekst/mak_001rhet01_01/index.php

Enne Koops (1978-2023) was historicus en docent geschiedenis en maatschappijleer aan het Rietschans College in Ermelo. Zijn interesse ging uit naar onderwerpen als religie- en cultuurgeschiedenis, oorlogen, migratie, en de geschiedenis van Noord-Amerika, Nederland en Duitsland. Publiceerde vele artikelen op Historiek. Zie ook: In memoriam

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 50.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
×