Ford, Tupperware en S-stoelen

“Genius of Design” is een prachtige dvd-serie met vijf BBC-afleveringen over allerlei facetten van de ontwerpwereld. De dvd behandelt het ontstaan, de ontwikkeling en de verschillende toepassingsvormen van design.

Historisch gezien overlapt de serie het tijdvak van de Industriële Revolutie (vanaf ca. 1750) tot de ontwikkeling van studio’s en productielijnen van invloedrijke ondernemingen als Apple, IKEA, Ford en Volkswagen eind twintigste eeuw.

De serie onderzoekt welke designers in de afgelopen 250 jaar de mogelijkheden van de industrialisatie en het kapitalisme hebben benut om producten te ontwerpen, waaraan samenlevingen wel (of juist geen) behoefte hebben. Voorts taxeert de documentaire de invloed die de ontwerpwereld op ons dagelijkse leven heeft, evenals de manier waarop wij kijken naar de ons omringende wereld.

Voortdurend komen er in de documentaire experts aan het woord: designers, schrijvers, denkers, ontwerpers en andere invloedrijke opiniemakers uit de vakwereld. Zij leggen helder uit hoe de zaken in elkaar steken.

Inhoud per aflevering

Aflevering 1: “Ghosts in the Machine: The Industrial Revolution”

Dit deel behandelt de impact van de achttiende-eeuwse Industriële Revolutie op de designwereld. Centraal staat Henry Ford, wiens T-Ford een van de meest bekende industriële ontwerpen zou worden uit de geschiedenis. De legendarische ontwerpers Dieter Rams, Charles en Ray Eames en het hoofd van de ontwerpafdeling van Ford, J. Mays, krijgen ook de nodige aandacht.

Aflevering 2: “Designs for Living: The 1920s and 30s”

In deze aflevering staat de periode van het interbellum centraal. In de crisisperiode tussen de twee wereldoorlogen ontstonden ontwerpstromingen van het Bauhaus-modernisme tot meer retro-ontwerpen. Door de mechanisatie konden er steeds meer producten voor een steeds groter wordende massa gemaakt worden.

Aflevering 3: “Blueprints for War: WWII”

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd in diverse hoeken van de wereld aan allerlei soorten oorlogsmateriaal gewerkt. De definitie van een ‘mooi ontwerp’ veranderde ingrijpend. Er werd vooral gekeken naar effectieve ontwerpen van bijvoorbeeld tanks.

Aflevering 4: “Better Living Through Chemistry: The Post-war 50s and 60s”

In de jaren ’50 en ’60 veroorzaakte een nieuw soort materiaal een revolutie onder ontwerpers: plastic. Het aanvankelijke optimisme over de vinding verdween toen bleek hoe milieuonvriendelijk deze stof eigenlijk was. Aandacht krijgen onder meer de beroemde Tupperware-artikelen, de koffiepot van Aldo Rossi, de S-stoel – ‘de Heilige Graal uit de designwereld’ – en vele andere baanbrekende ontwerpen.

Aflevering 5: “Objects of Desire: From the 70s to 90s”

In de jaren ’80 en aan het begin van de jaren ’90 moet het principe van standaardisatie langzaam ruimte maken voor de droom van individualisering. De kunst- en ontwerpwereld bood veel kunstobjecten, veel variatie en een overvloed aan dikwijls choquerende ontwerpen, onder meer van de Italiaanse kunstenaar Ettore Sottsass.

Helder

De dvd-serie is inhoudelijk goed onderbouwd, biedt in totaal 240 minuten kijkplezier en brengt de enorme variatie van de designwereld helder in beeld. Vanuit historisch perspectief is de periodisering logisch te noemen. De serie vervalt gelukkig niet in een voorspelbare opsomming van allerlei ontwikkelingen of gebeurtenissen in de ontwerpsector, maar weet door de narratieve opbouw tot het eind te boeien.

DVD: Genius of Design