Hermann Göring (1893-1946) – Politicus, militair leider en oorlogsmisdadiger

Hermann Göring, alias “Der Dicke” vanwege zijn gezette postuur, was een beruchte nazileider. Tijdens de Eerste Wereldoorlog was hij een gevierd gevechtspiloot. Toen de nazi’s aan de macht kwamen, werd Göring opperbevelhebber van de Luftwaffe. In 1939 benoemde Adolf Hitler hem tot zijn opvolger en plaatsvervanger. Tijdens de Tweede Wereldoorlog ontpopte Göring zich tot een van de grootste oorlogsmisdadigers van nazi-Duitsland.

Jeugd van Hermann Göring

Hermann Wilhelm Göring werd op 12 januari 1893 geboren in het Mariënbad-sanatorium, vlakbij de plaats Rosenheim in het zuiden van Duitsland.

Zijn vader, Ernst Heinrich Göring (1838-1913), was jurist, gouverneur en diplomaat, die lange tijd werkzaam was in de Duitse overzeese koloniën. Hij was onder meer langdurig gestationeerd in het huidige Namibië (toen Duits-Zuidwest-Afrika geheten). Zijn moeder heette Franziska Göring-Tiefenbrunn (1859-1923).

Zijn eerste drie levensjaren bracht Hermann door in een pleeggezin (een zekere familie Graf) in het Duitse Fürth. Zijn vader werkte namelijk op dat moment in Haïti en zijn moeder ging met haar man mee. Als baby, dreumes en peuter groeide Göring dus praktisch op zonder zijn ouders. De jonge Göring was gefascineerd door alles wat met soldaatjes en oorlogvoeren te maken had. Als Göring in zijn jonge jaren spelletjes speelde, waren dat over het algemeen oorlogsspelletjes of militaire fantasiebezigheden.

Van 1898 tot 1903 bezocht Hermann, die overigens geen topleerling was, de Volksschule in Fürth en daarna het gymnasium. Van 1903 tot 1905 woonde hij in een internaat. Daarna, vanaf zijn twaalfde, stuurde zijn vader hem naar een Kadettenopleiding in Karlsruhe, waarna hij tussentijds overstapte naar Berlijn. In 1913 verliet hij deze opleiding als officier. Het jaar erop trad Göring aan als sectorcommandant, en kort daarna luitenant, van het Vierde Badische Infanterie-Regiment “Prinz Wilhelm” in de Duitse plaats Mülhausen.

Eerste Wereldoorlog

In het begin van de Eerste Wereldoorlog, die op 1 augustus 1914 uitbrak, vocht Hermann Göring in de Elzas. Hij verdiende een ijzeren kruis, maar werd al op 23 september 1914 in het ziekenhuis opgenomen in Metz, vanwege gewrichtsreumatiek. Daar overtuigde een collega-militair, Bruno Loerzer, hem ervan zich aan te melden bij de luchtmacht.

In Darmstadt kreeg Goring hierna de leiding over een vliegeenheid. Zelf rondde hij een pilotenopleiding af en behaalde op 16 november 1915 zijn eerste luchtoverwinning. Aanvankelijk begeleidde hij tijdens de oorlog als piloot andere vliegtuigen die op missie waren, maar later in de oorlog werd Göring ook zelf jachtvlieger.

Vroege politieke carrière van Hermann Göring

In november 1922 leerde Hermann Göring op een protestbijeenkomst tegen het Verdrag van Versailles Adolf Hitler kennen en sloot zich vervolgens aan bij de NSDAP. Göring kreeg van Hitler de opdracht om zich als leider bezig te houden met de in opbouw zijnde Sturmabteiling (SA).

Tijdens de Bierkellerputsch van 8 op 9 november 1923 kreeg Hermann Göring een kogel in zijn lies, waarna hij Duitsland verliet. Hij verbleef tot 1927 achtereenvolgens in Oostenrijk, waar zijn peetoom woonde die arts was, en daarna in Zweden, het geboorteland van zijn vrouw. In deze jaren raakte Göring verslaafd aan morfine, dat hij als pijnstiller was gaan gebruiken ter verlichting van de pijn van de schotwond in zijn lies.

In 1928 werd Göring verkozen in de Reichstag, het Duitse parlement. In augustus 1932 werd Hermann Göring namens de NSDAP verkozen tot president van de Reichstag, de op twee na hoogste politieke functie in Duitsland.

Toen Adolf Hitler in 1933 Reichskanzler werd, groeide Görings politieke invloed nog verder. Hij was bij tal van activiteiten betrokken die de latere Holocaust zouden faciliteren. Bijvoorbeeld, samen met onder andere Heinrich Himmler, bij de bouw van het eerste naziconcentratiekamp Dachau, vanaf maart 1933.

Opmerkelijk is, zo schreef historica Anne Applebaum in haar boek Goelag. Een geschiedenis (2010), dat Göring het ‘idee van het concentratiekamp’ waarschijnlijk heeft ontleend aan zijn vader Ernst Heinrich Göring. Deze voerde in 1905 in Südwest-Afrika concentratiekampen in, met (voor het eerst) ook dwangarbeid. Het concentratiekamp was al eerder ‘uitgevonden’ door de Spanjaarden op Cuba in 1895, en werd als straf- en onderdrukkingssysteem voor het eerst massaal toepast door de Britten tijdens de Tweede Boerenoorlog (1899-1902) in Zuid-Afrika. De Duitsers keken dit concept er van de Britten af.

Luftwaffe, huwelijk en plaatsvervanger van Hitler

Göring kreeg vanaf het moment van Hitlers machtsovername steeds meer verantwoordelijkheden en functies. Zo richtte hij in april 1933 de Gestapo op. In 1935 benoemde Adolf Hitler hem tot opperbevelhebber van de Luftwaffe, waarna Göring de Duitse luchtmacht razendsnel uitbouwde. Op 10 april 1935 trad Hermann Göring in het huwelijk met Emmy Sonneman en verschenen voor het eerst Luftwaffe-vliegtuigen in de openbaarheid: liefst 200 gevechtsvliegtuigen vlogen over het echtpaar heen.

Drie jaar later, op 2 juni 1938, werd hun enige dochter, Edda Göring, geboren. Ze groeide op landgoed Carinhall in Brandenburg op. Edda werd de Kleine Prinzessin genoemd, ‘nazi crown princess’ volgens een journalist van Time, en Adolf Hitler was haar peetvader. Edda was zeer geliefd bij de nazi-top, en kreeg van haar vader vele extravagante cadeaus, waaronder dure kunstwerken en miniatuurversies van Pruisische paleizen. Na de oorlog werkte ze als laborant in een ziekenhuis. Ze woonde in het verleden herdenkingen van nazi-sympathisanten bij, maar sprak zich vrijwel nooit publiekelijk uit over haar vader.

Hermann Göring raakte in de jaren 1930 nauw betrokken bij de opbouw van de Duitse oorlogseconomie. In 1936 kwam hij aan het hoofd te staan van het economische vierjarenplan van de nazi’s.

Göring tijdens de Tweede Wereldoorlog

Op het moment van de Duitse inval in Polen, op 1 september 1939, maakte Hitler publiek bekend dat hij Hermann Göring tot zijn opvolger, de tweede man van nazi-Duitsland dus, had benoemd. Binnen een jaar na het begin van de oorlog, op 19 juni 1940, bereikte Göring het toppunt van zijn militaire carrière, toen Hitler hem de titel ‘Reichsmarschall des Großdeutschen Reiches’ gaf.

De antisemiet Göring had een belangrijke rol in het verloop van de Holocaust. Op 31 juli 1941 gaf Göring zijn collega Reinhard Heydrich (1902-1942, alias ‘Hitlers beul‘) opdracht om de organisatie van de zogenoemde ‘Endlösung der Judenfrage’ rond te gaan maken. Overigens was Göring fel gekant tegen Operatie Barbarossa, de Duitse aanval op Rusland op 22 juni 1941. Hij vond dat de Duitse troepen zich moesten concentreren op de oorlog in en rond de Middellandse Zee. Maar Hitler luisterde niet naar Görings argumenten.

Ook de beruchte Arbeitseinsatz, waarbij burgers en gevangengenomen militairen uit de bezette landen werden ingezet voor dwangarbeid, was een agendapuntje dat Göring persoonlijk afhandelde, om precies te zijn op 27 maart 1942. Op de website van het Duitse Lebendiges Museum Online (LeMO, een project van de Duitse regering, diverse archieven en het Bundesarchiv) lezen we het volgende…

“Der kurz zuvor zum Generalbevollmächtigten für den Arbeitseinsatz ernannte Fritz Sauckel (1894-1946) wird von Göring mit Vollmachten ausgestattet, die ihm die bedenkenlose Ausnutzung der russischen Zivilbevölkerung und der Kriegsgefangenen für die deutsche Industrie erlauben.”

Kort voor het einde van de Tweede Wereldoorlog, op 23 april 1945, viel Göring in ongenade bij Adolf Hitler. Hij verstuurde die dag een telegram naar de Führerbunker, waarin hij voorstelde om Hitlers plaats in te nemen. Hitler reageerde woedend, beschuldigde Göring van hoogverraad en onthief hem van al zijn functies. Kort hierna pleegde Hitler zelfmoord in de Führerbunker.

Zelfmoord in Neurenberg

Op 9 mei 1945 gaf Hermann Göring zichzelf aan bij een Amerikaanse legerdivisie. Hij was vergezeld van zijn vrouw en dochter en had liefst zestien koffers bij zich vol medailles, juwelen, zijden ondergoed, een miljoen dollar in cash en een koffieblik vol cyanidecapsules.

Op 21 mei 1945 brachten de Amerikanen Göring over naar het geheime USA-kamp “Ashcan” in het Luxemburgse Mondorf-les-Bains (ofwel Bad-Mondorf, vlakbij de Franse en Duitse grens), waar tientallen hoge nazi’s gevangen zaten – onder wie Albert Speer, Rudolf Hess, Joachim von Ribbentrop en Alfred Rosenberg – om uiteindelijk berecht te worden door een internationaal tribunaal. Andere kopstukken – onder wie Heinrich Himmler, Adolf Hitler en Jospeh Goebbels (allen zelfmoord) en Adolf Eichmann (hij vluchtte naar Zuid-Amerika) – stonden niet in Neurenberg terecht.

Een IQ-test afgenomen rond de Neurenberger Processen, gaf aan dat Göring – net als veel andere nazi’s die in Neurenberg zaten – een bovengemiddeld hoog IQ had (138).

Tijdens de Neurenberger Processen werd Göring schuldig bevonden en ter dood veroordeeld. Hij wachtte de voltrekking van dit vonnis niet af en nam, in zijn cel, op 15 oktober 1946 een cyanidecapsule in, één dag voor de geplande voltrekking van de doodstraf.

Recent, in 2015, kwam de dochter van Hermann Göring nog in het nieuws. Dit in verband met een (mislukte) poging een deel van de erfenis van Hermann Göring terug te krijgen.

Boek: Hermann Goering. Een politieke biografie – Werner Maser
Lees ook: De nazi en de psychiater
Meer kopstukken uit de Tweede Wereldoorlog

Bronnen ▼

Nazi Documentary | Nazi’s second man