Max Dohle
Volgens verschillende atletiekverenigingen, vooral in het ‘Dafne-gebied’, is er sprake van een ‘Dafne-effect’. In gewone woorden wil dat zeggen dat er een relatief groot aantal nieuwe leden zich heeft aangemeld bij atletiekverenigingen en dan vooral in Utrecht en omgeving (waar Dafne woont). Dat schrijven zij toe aan de successen van Dafne Schippers op het WK atletiek in China. Kortom: atletiek zit nu in de lift. De vraag is natuurlijk hoe dat zich op termijn ontwikkelt. De geschiedenis kan ons dat leren.
De prestaties van Ard en Keessie hebben namelijk op de langere termijn niet gezorgd voor een toename van het aantal schaatsers in ons land. Sterker nog: cijfers van de schaatsbond laten zien dat er een sterke groei was juist vlak voorafgaand aan de grote successen. Na de jaren 60 en 70 was er zelfs een terugval in het aantal schaatsers. Ook de sportsuccessen van Fanny Blankers-Koen, Bettine Vriesekoop en Ellen van Lange hadden geen lange termijneffect effecten op het ledenaantal van de sportverenigingen.
Korte termijneffect
Het Dafne-effect zou dus wel eens een korte termijneffect kunnen zijn. Dergelijke effecten waren ook zichtbaar in Duitsland na de successen van Boris Becker op Wimbledon. Uit de ledenaantallen van de Duitse tennisbond blijkt dat kort na de eerste successen van Becker een toename was van het ledenaantal, op de langere termijn viel deze aanwas weer terug en merkwaardig genoeg zakte de Duitse belangstelling voor tennis eind jaren negentig zelfs opzienbarend. Uit zowel buitenlands als Nederlands onderzoek blijken er dus alleen effecten te zijn op de korte termijn. Toch zijn er ook uitzonderingen.
Conclusie
Sporthelden kunnen op de korte termijn zorgen voor toename van het aantal sporters in een bepaalde discipline, maar dat effect is doorgaans tijdelijk en wordt soms zelfs vaak gevolgd door een sterke afname van het aantal sporters. We kunnen dus verwachten dat het huidige Dafne-effect tijdelijk is. De populariteit van sporten hangt dus niet sterk samen met prestaties van sporthelden, maar vooral met andere factoren, zoals het klimaat, de landsaard, individualisering, de kosten, genetische aanleg binnen bevolkingsgroepen, het landschap en vooral voor het schaatsen de beschikbaarheid van ijs. Na een aantal strenge winters zit de schaatssport altijd in de lift. Als deze winters uitblijven zoals nu het geval is, zakt het ledenaantal van de ijsclubs dramatisch en dat ondanks de successen van de Nederlandse schaatsers. Van de effecten van succesvolle sporters op de ledenaantallen hoeven we dus niet zo heel veel te verwachten.
