Historische ‘fotopuzzel’ Simplon Orient-Express opgelost

In 1950 reisde de Amerikaanse fotograaf Jack Birns voor LIFE met de Simplon Orient-Express van Londen naar Istanbul. Aan de hand van vele honderden foto’s uit het LIFE-archief heeft het online magazine retours zijn reis gereconstrueerd.

Het kostte auteur Arjan den Boer enkele jaren ‘puzzelen’ en nareizen van de route om de locaties van de foto’s te bepalen. In zeven afleveringen van retours – één per land – heeft hij een ruime selectie foto’s gecombineerd met historische achtergronden en foto’s van nu. De laatste aflevering over Turkije verscheen afgelopen week.

Uniek beeld

De fotoserie van Birns geeft een uniek beeld van de nadagen van de legendarische Simplon Orient-Express tijdens de Koude Oorlog. De luxe van het Interbellum was voorbij en Westerse reizigers kwamen zelden verder dan Italië. Toch hing er nog een sfeer van intrige en avontuur rond de trein – inclusief diplomatieke koeriers en mystery women. Birns had veel aandacht voor het dagelijks leven rond de stations en de invloed van de internationale politiek op gewone mensen, zoals Amerikaanse militairen in Triëst en Turkse vluchtelingen uit Bulgarije.

Fotopuzzel

Jack Birns nam tijdens zijn reis zo’n 1750 foto’s, waarvan er dertig werden afgedrukt in LIFE Magazine. De rest kwam boven water toen Google het fotoarchief van LIFE digitaliseerde. Daarbij ontbreken echter de plaatsnamen. Als voorbereiding moest auteur Arjan den Boer van de vele foto’s de opnamelocatie uitvinden: een tijdrovende klus, maar ook een spannende speurtocht. Soms waren stationsnamen zichtbaar, soms boden Google Earth of andere historische foto’s (uit boeken of op internet) uitkomst. Sommige locaties konden worden herkend aan bekende ‘landmarks’, terwijl nachtelijke foto’s op perrons het moeilijkst waren. Op station Belgrado bleken nog dezelfde bloembakken te hangen als zestig jaar geleden!

Nagereisd

Sommige fotolocaties konden alleen ter plekke worden herkend. Den Boer is zelf de route van de Simplon Orient-Express van Parijs naar Istanbul nagereisd met moderne treinen. Onderweg heeft hij foto’s gemaakt van de locaties die Jack Birns in 1950 fotografeerde. Op de stations in Parijs, Milaan, Belgrado en Istanbul maakte hij 360° panoramafoto’s, die ook op retours te zien zijn.

retours is een gratis maandelijks magazine over spoorweggeschiedenis, vormgeving en fotografie. Het is zeker niet alleen voor treinfanaten, maar voor iedereen met interesse in geschiedenis en toegepaste kunst. Onderwerpen zijn bijvoorbeeld spoorweg-affiches, stationsarchitectuur en reisfotografie. Het magazine is geoptimaliseerd voor de iPad maar kan ook op een computer of mobiele telefoon gelezen worden. Begin 2013 won retours de Geschiedenis Online Prijs in de categorie Particulieren.