HistoriekDe Koninklijke Bibliotheek (KB) gaat bij de digitalisatie van tijdschriften uit de periode 1850-1940 voortaan geen toestemming meer vragen aan rechthebbenden. De nationale bibliotheek heeft er voor gekozen voortaan al het materiaal gewoon te digitaliseren en online te zetten. Rechthebbenden krijgen nog wel de mogelijkheid om bezwaar te maken.
De KB is al jaren bezig met de digitalisatie en online toegankelijk maken van gedrukt Nederlands materiaal. De bibliotheek digitaliseert onder meer de meest geraadpleegde tijdschriften uit de negentiende en vroege twintigste eeuw uit haar collectie. Het auteursrecht is hierbij een “complicerende factor”. Zelfs voor materiaal van voor de oorlog is toestemming nodig van alle rechthebbenden.
Het gaat onder meer om titels als Het Nieuwsblad voor den Boekhandel, Sport in Beeld en het Advocatenblad. Deze vooroorlogse tijdschriften kan de KB niet zomaar online zetten omdat er volgens de Auteurswet vooraf toestemming nodig is van alle rechthebbenden. Omdat veel van die rechthebbenden inmiddels zijn overleden, ligt het auteursrecht momenteel bij de meerdere erfgenamen. De KB:
“Als de KB alle mogelijke rechthebbenden zou willen vinden, dan zou een met publiek geld betaalde fulltimer meer dan vijf jaar nodig hebben om iedereen op te sporen, nog afgezien van de tijd en de kosten voor het vragen van toestemming. De opbouw van een grote online bibliotheek wordt zo ernstig vertraagd.”
De KB heeft nu dus besloten om voor het tijdschriftenproject 1850-1940 geen toestemming meer te vragen aan rechthebbenden. De bibliotheek:
“Hoe ouder het materiaal is, hoe meer tijd en geld het zoeken naar rechthebbenden kost. Voor deze vooroorlogse tijdschriften kiest de KB daarom een andere weg. Met de gratis online beschikbaarstelling ervan geeft de KB invulling aan haar publieke taak. Daarom wil de KB het publieke belang van de toegang tot dit cultureel erfgoed laten prevaleren boven de private belangen van mogelijke auteursrechthebbenden.”
De komende weken plaats de bibliotheek op haar website een lijst met titels van de gedigitaliseerde tijdschriften. Rechthebbenden kunnen zich vervolgens bij de bibliotheek melden als ze bezwaar hebben tegen het online plaatsen van hun bijdragen. De KB zal die bijdragen dan ontoegankelijk maken. Een zogenaamde opt out-regeling dus in plaats van opt in.
