Nazi-miniaturen geveild in Engeland

Een veilinghuis in Thornaby in het Verenigd Koninkrijk heeft in maart een grote collectie miniatuurfiguren geveild, waaronder veel nazi-miniaturen, zo meldt BBC News. Behalve figuurtjes van Wehrmacht-soldaten bevat de verzameling ook miniaturen van Adolf Hitler en andere nazileiders.

De collectie is afkomstig uit de nalatenschap van de Amerikaan Richard Wilkinson. Zijn hele leven verzamelde hij Duitse miniatuurfiguren, nadat zijn vader tijdens een zakenreis naar Duitsland in de jaren 30 zijn eerste miniaturen kocht. De verzameling telde uiteindelijk duizenden figuurtjes, tanks, bunkers en andere militaire objecten van de Duitse merken Elastolin Hausser en Lineol. Ze zijn gemaakt van een mengsel van zaagsel en hars om een metalen frame. Ook onder andere dierfiguren, boerderijminiaturen en cowboys en indianen werden door beide bedrijven geproduceerd, maar nazi-Duitsland bood nieuwe commerciële mogelijkheden.

Propaganda voor kinderen

Propaganda was een wezenlijk onderdeel van het Derde Rijk en ook speelgoed voor de jongste generatie maakte hier onderdeel van uit. Miniatuurfiguren van soldaten, SA-leden en nazikopstukken moesten kinderen al vroeg warm maken voor de nazi-ideologie. In hun slaapkamers konden kinderen de Duitse zeges aan het front en de nazipartijdagen naspelen. Alleen al van Adolf Hitler waren meer dan twintig verschillende versies beschikbaar, waarvan meerdere met een beweegbare rechterarm waarmee de Hitlergroet gebracht kon worden. Ook nazibonzen als Luftwaffe-bevelhebber Hermann Göring en militaire leiders als veldmaarschalk Werner von Blomberg en admiraal Erich Raeder werden met een miniatuurfiguurtje geëerd.

Hoewel het speelgoed vooral voor jongens bedoeld was, werden voor meisjes ook figuurtjes uitgebracht in de vorm van leden van de Bund Deutscher Mädel, de nationaalsocialistische jeugdbeweging voor meisjes van 10 tot 18 jaar oud.

Niet tevreden

De nazi-overheid bemoeide zich actief met de productie en verkoop van het speelgoed. Rudolf Hess leende zich voor een advertentie waarop hij met zijn zoontje speelt met een in miniatuur uitgevoerd artilleriegeschut. Hitler zelf zou zich ook bemoeid hebben met het uiterlijk van de miniatuurmodellen. Omdat hij niet tevreden was met het gezicht van de Hitler-poppetjes gaf hij de opdracht om voortaan de hoofdjes van porselein te maken die een grotere gelijkenis met hem vertoonden, zo verklaarde veilingmedewerker Simon Clark aan BBC News. Na de executie van Ernst Röhm in 1934 droeg het regime ook op om de productie van poppetjes van de in diskrediet geraakte SA-leider te staken.

Clark begrijpt dat de nazi-miniaturen, die veelal beschilderd zijn met hakenkruisvlaggen en andere nazi-emblemen, controversieel zijn, maar benadrukt tegenover BBC News dat dit geen reden is om ze niet te verkopen. “Mensen vragen me hoe we zulke dingen kunnen verkopen, maar feit is dat ze onderdeel van de geschiedenis zijn”, zo verklaart hij. “Het maakt niet uit of het een aangename geschiedenis is of niet, het moet desondanks herinnerd worden.”

Van tevoren werd geschat dat de miniaturen in totaal een bedrag van zes cijfers op moesten brengen. Alleen al een enkel Hitler-figuurtje moest tussen de 35 en 70 Pond opleveren. Hoeveel de veiling uiteindelijk in totaal opgebracht heeft, is niet bekend. Alle objecten zijn nog te bekijken op de website van Vectis Auctions.

~ Kevin Prenger