‘Oorlogsburgemeester Laren kreeg geheime berisping’

Willem Lodewijk van Welderen baron Rengers was de enige burgemeester in de Achterhoek die gedurende de gehele bezetting op zijn post bleef. Na de oorlog werd hij in het geheim berispt door de minister van Binnenlandse Zaken. Dat schrijft de journalist Jan Braakman in zijn onlangs verschenen boek Klein Nederland.

Braakman wijdt in zijn boek over het dorp Laren tijdens de Tweede Wereldoorlog een hoofdstuk aan de toenmalig burgemeester. W.L. van Welderen baron Rengers bleef gedurende de hele bezetting op zijn post. Direct na de bevrijding van Laren in april 1945 werd hij op non-actief gesteld.

Uit na-oorlogs onderzoek bleek dat de burgemeester had meegewerkt aan de arrestatie van vier in zijn gemeente ondergebrachte Joden. Rengers liet de vier Joden door gemeentelijke politieambtenaren arresteren en afvoeren naar de Sicherheitsdienst in Arnhem. Een van hen, de Rotterdammer Leopold Hertzberger, werd in een Duits concentratiekamp vergast. De andere drie keerden terug uit het concentratiekamp Theresiënstadt.

Na de oorlog werd de rol van de burgemeester door het verzet aangekaart. Volgens Braakman pleitten de na-oorlogse instanties die zich bogen over het gedrag van bestuurders tijdens de bezetting aanvankelijk voor het ontslag van de burgemeester. Het zou uiteindelijk bij een niet-openbare berisping blijven. Dat het daarbij bleef had hij volgens de auteur onder meer te danken

aan de inzet van het hoofd van de inlichtingendienst Jan Somer en majoor Piet Six, stafmedewerker van Prins Bernhard. Deze zouden een goed woordje voor de burgemeester hebben gedaan. Rengers keerde in september 1946 terug als burgemeester. Hij overleed in januari 1947.

Jan Braakman staat in zijn boek niet alleen stil bij de rol van de burgemeester tijdens de oorlogsjaren. Ook andere zaken komen aan bod. Zoals de arrestatie van zijn grootvader Hendrik Jan Koeslag, die in 1944 door de Lochemse landwacht werd gearresteerd en uiteindelijk omkwam in concentratiekamp Neuengamme. Verder schrijft Braakman onder meer over de liquidatie van drie lokale handlangers van de bezetter. Een van hen werd in 1945 doodgeschoten, toen Laren al bevrijd was, zo blijkt uit stukken die de
journalist inzag in het gemeentelijk archief en in archieven die worden bewaard bij het Nationaal Archief in Den Haag.

Boek: Klein Nederland, de oorlog in een Gelders dorp