PKK

Vrijwel iedereen heeft wel eens van de PKK gehoord, maar wie zijn het precies? En wat hebben ze te maken met Turkije? Waar gaan die conflicten over en wie is Abdullah Öcalan?

PKK staat voor Partiya Karkerên Kurdistan en is de arbeiderspartij van de Koerden die in 1978 werd opgericht door Abdullah Öcalan. De Koerden die zich in deze partij verenigen strijden voor een eigen staat. Want hoewel er verspreid over het Midden-Oosten tientallen miljoenen leven, hebben deze Koerden geen eigen staat. Alleen in het noorden van Irak hebben de Koerden een autonome status, al horen ze wel bij Irak. Een eigen staat zijn ze ook daar niet.

Ottomaanse Rijk
Na de opdeling van het Ottomaanse Rijk begin twintigste eeuw (einde WOI) wordt in het zogenaamde verdrag van Sèvres gesteld dat de Koerden een autonome status krijgen en wordt er een commissie ingesteld die moet onderzoeken hoe deze status in de praktijk vorm kan krijgen. Een eigen staat komt er echter niet. In 1923 worden de grenzen van Turkije met de ondertekening van De Vrede van Lausanne vastgesteld. In dit verdrag worden geen grenzen vastgesteld voor de Koerden. De Koerden worden verdeeld over de landen Irak, Turkije, Syrië en Iran.

Veel Koerden blijven echter verlangen naar een onafhankelijke staat. Dit leidt in 1978 tot de oprichting van de PKK. Sinds de oprichting is Abdullah Öcalan de leider. In 1978 heeft hij slechts 21 volgelingen. Inmiddels zijn dat er duizenden.

Gewapend verzet
Het gewapende verzet van de PKK begint in 1984. Door het PKK getrainde boeren vallen dan politieposten in Turkije aan en doden daarbij agenten. Hierna volden meer gewelddadige acties. Als reactie hierop recruteert de Turkse overheid duizenden Koerden in ruil voor wapens en geld. Deze Koerden krijgen de opdracht dorpen te beschermen tegen aanvallen van de PKK. Koerden komen op deze manier tegen over elkaar te staan. De PKK doodt veel van deze dorpswachten waardoor de Koerdische arbeiderspartij aardig wat krediet verspeeld bij gematigde Koerden.

Aanhouding Öcalan
De Turkse overheid probeert PKK-leider Öcalan vanaf 1993 te pakken te krijgen en dwingt Syrië tot uitzetting van de man die daar op dat moment verblijft. Öcalan vlucht hierop naar Rusland en vervolgens naar Italië. Als dit bekend wordt vlucht hij en vraagt hij asiel aan in Nederland en Duitsland. Dit wordt hem echter geweigerd. Griekenland biedt Öcalan uiteindelijk onderdak aan. De PKK-leider verblijft vanaf dat moment op de ambassade van de Grieken in de Keniase hoofdstad Nairobi.

Op 15 februari 1999 wordt Öcalan ontvoerd door de Turken als hij zich even buiten de ambassade bevindt. Öcalan wordt vervolgens naar Turkije overgebracht en daar wegens hoogverraad ter dood veroordeeld. Deze straf wordt later echter omgezet in levenslange gevangenisstraf omdat Turkije onder druk van de Europese Unie de doodstraf afschaft. Sinds die tijd zit “Ocalan in Turkije in de gevangenis. Volgens velen geeft hij vanuit zijn cel, via zijn advocaten, nog steeds leiding aan de PKK. Ook zou hij de gematigde Koerdische Democratische Volkspartij DTP, die deel uitmaakt van het Turks parlement, vanuit zijn cel besturen.

Irak
Koerden in Irak hadden het onder het bewind van Saddam Hoessein zwaar te verduren. Beelden van de gifgasaanval op de Koerdische stad Halabja waarbij in 1988 ongeveer 182.000 Koerden het leven lieten schokten de wereld. De gifaanval bezorgde de toenmalige minister van defensie van Irak, Ali Hassan al-Majid, de bijnaam Ali Chemicali.

Op dit moment hebben de Koerden in het noorden van Irak een autonome status. Vanuit die regio voerden PKK-strijders in het najaar van 2007 aanvallen uit op Turkse politieambtenaren en militairen. De Turkse regering heeft hierop laten weten het land binnen te vallen als de opleidingscentra van de PKK er niet verdwijnen. Veel landen in het Midden Oosten zijn huiverig dat een opstand van de Koerden over zal slaan naar andere landen.