Historiek
Paus Benedictus XVI zei vandaag dat het Vaticaan en de Italiaanse katholieken tijdens de Tweede Wereldoorlog veel joden “in het geheim en ingetogen” hebben geholpen. De paus reageerde daarmee op beschuldigingen aan het adres van ‘oorlogspaus’ Pius XII die zich tijdens de oorlog nooit openlijk tegen de Holocaust heeft uitgesproken.
Tijdens een bezoek dat de paus vandaag aan een Joodse synagoge in Rome bracht, werd hem het vuur na aan de schenen gelegd. De Italiaanse Joodse leider Riccardo Pacifici liet tijdens de ontmoeting weten te vinden dat paus Pius XII zich krachtiger had moeten verzetten tegen de Holocaust. “Misschien zouden er geen dodentransporten door zijn gestopt, maar het zou een signaal hebben uitgezonden, een woord van extreme troost, van menselijke solidariteit, naar onze broeders die naar de schoorstenen van Auschwitz werden getransporteerd”, aldus Pacifici.
Volgens de paus zouden de katholieken tijdens de oorlog “verborgen en discreet” wel degelijk veel hebben gedaan voor de Joden. Een publiekelijk optreden zou volgens hem slecht zijn geweest voor de positie van Joden en katholieken.
Joodse organisaties en geschiedkundigen hebben het Vaticaan gevraagd de archieven uit de oorlogstijd te openen, maar het Vaticaan weigert dat vooralsnog. Ook de Israëlische vice-president Silvan Shalom verzocht vandaag opnieuw de archieven open te stellen.
Tijdens het bezoek vroeg de paus vergeving voor alles wat in het verleden had bijgedragen aan het antisemitisme in de oorlogsjaren. Verder gaf hij in zijn toespraak aan dat zowel hij als zijn voorganger paus Johannes Paulus II veel waarde hecht(t)en aan een goede relatie met de Joodse gemeenschap.
Benedictus noemde het nazisme ‘een tragische periode voor de mensheid’. “Het drama van de Shoah laat zien wat er gebeurt als men een pad volgt van haat, dat al begint als men de Schepper vergeet en zichzelf in het centrum van het universum plaatst”, aldus de paus.
