Raoul Wallenberg - Zweedse oorlogsheld

De Zweedse oorlogsheld Raoul Wallenberg redde tijdens de Tweede Wereldoorlog duizenden Hongaarse Joden. Over zijn lot bestond na de oorlog lange tijd onzekerheid. Had hij de oorlog overleefd? Stierf hij in Rusland in gevangenschap? Eind oktober 2016 werd de Zweed officieel doodverklaard door de autoriteiten. De Zweedse belastingdienst liet weten 31 juli 1952 te beschouwen als zijn sterfdag.

Plaquette ter nagedachtenis aan Raoul Wallenberg, redder van 20.000 tot 100.000 Hongaarse Joden - cc — Plaquette ter nagedachtenis aan Raoul Wallenberg, redder van 20.000 tot 100.000 Hongaarse Joden – cc

Wat Raoul Wallenberg tijdens de oorlog deed is bijzonder. Vanuit de Zweedse ambassade in Boedapest zorgde de diplomaat ervoor dat veel Joden nagemaakte Zweedse paspoorten kregen. Deze documenten waren van levensbelang voor de Joden. Omdat Zweden neutraal was boden de paspoorten namelijk bescherming tegen deportatie en een gewisse dood. Wallenberg liet daarnaast enkele tientallen schuilwoningen bouwen voor de Joden. Volgens sommige berichten zou hij tijdens de oorlog tussen de 20.000 en 100.000 Hongaarse Joden hebben gered.

Na de oorlog

In 1945 werd Wallenberg door de Russen gevangen genomen. Wat er daarna met hem is gebeurd is onduidelijk. Volgens de Russen stierf de Zweed in 1947 in de Loebjanka-gevangenis in Moskou aan een hartinfarct. Heel veel bewijs hiervoor is er echter niet. Er is alleen een handgeschreven overlijdensverklaring door het hoofd van het gevangenis-hospitaal. Anderen menen dat hij overleed tijdens een hardhandige ondervraging of werd geëxecuteerd na zijn arrestatie. Decennialang gaan er echter ook verhalen rond die beweren dat Wallenberg nog in leven is en zou verblijven in een gevangenis of psychiatrische inrichting.

In 1991 werd zelfs een Russisch-Zweedse commissie ingesteld om de dood van Raoul Wallenberg te onderzoeken. Tien jaar later was er nog geen duidelijkheid. Bewijs voor het overlijden van de bekende Zweed in de Loebjanka-gevangenis was niet gevonden en men kon zelfs niet uitsluiten dat Wallenberg nog in leven was.

Yad Vashem

De Zweedse belastingdienst heeft de oorlogsheld zeventig jaar na de oorlog uiteindelijk toch dood laten verklaren.

Op 26 november 1963 werd Wallenberg onderscheiden door Yad Vashem. En in 1995 werd de Europese Mensenrechtenprijs van de Raad van Europa aan hem opgedragen.

Ook op Historiek: Dappere diplomaten tijdens de Tweede Wereldoorlog

Boek: Biografie van de Zweedse oorlogsheld
Boek: Wallenberg versus Eichmann