Historiek
Bij de verwerking van een opgraving in Brugge hebben archeologen een bijzondere penning met daarop de beeltenis van Karel V gevonden. Raakvlak, de Intergemeentelijke Dienst voor Archeologie Brugge en Ommeland, heeft dat bekendgemaakt.
In 2006 werden aan de Spinolarei in Brugge een aantal laatmiddeleeuwse bakstenen beerputten aangetroffen. De inhoud van deze beerputten is uitvoerig onderzocht. Er werd met name aardewerk aangetroffen. Onderzoekers stuitten echter ook op enkele bijzondere stukken waaronder de zeer gave penning met daarop de beeltenis van Karel V van het Heilige Roomse Rijk. Raakvlak:
“Merkwaardig is het feit dat ze in een lood of lood/tinlegering werd vervaardigd en dat ze niet vermeld staat in de naslagwerken van Dugniolle of Van Mieris. De penning blijkt een uniek exemplaar te zijn.”
De penning weegt 3,98 gram en heeft een diameter van 28 millimeter. Op de penning zijn restanten van een oorspronkelijke zilverlaag zichtbaar.
Op de voorzijde is een buste te vinden van een jonge Karel met hoed. Hij draagt de halsketting van het Gulden Vlies. Het omschrift van deze kant van de penning luidt:
“OxMATERxDEIxMExMENTOxMEIx.”
Op de achterzijde zijn twee zogenaamde zuilen van Hercules zichtbaar. Deze zuilen staan in zee en hebben een banderol met daarop de spreuk: PLVS OVTER. Verder is tussen de zuilen een Bourgondisch stokkenkruis met vuurslag, bekroond met de keizerskroon, te zien. Omschrift van deze zijde van de penning luidt:
“xAVExMARIAxGRACIAxPLENAxDOM’Sx”
Dit betekent: “Wees gegroet Maria, vol van genade. De Heer…”.
Spelfout
Bijzonder is dat op de penning het motto PLVS OVTER te vinden is. Dit zou hoogstwaarschijnlijk Plus Oultre (Latijn voor ‘steeds verder’) moeten zijn geweest. De onderzoekers vermoeden dat de spelfout erin is geslopen doordat het motto nog niet zo bekend was toen de penning werd vervaardigd.
Karel V stelde de lijfspreuk Plus Oultre in 1516 vast. In dat jaar organiseerde hij, naar aanleiding van zijn meerderjarigheid, een grote bijeenkomst van de Orde van het Gulden Vlies. De onderzoekers vermoeden dat de penning die in Brugge is gevonden gerelateerd is aan deze belangrijke gebeurtenis en daarom waarschijnlijk ook uit 1516 dateert.
Afgelopen zomer werd Grave (Noord-Brabant) ook een Karel V-penning gevonden. Die penning is slechts aan een zijde bewerkt en is volgens archeologen van Duitse oorsprong. Vermoedelijk dateert die penning uit 1520.
Boek: Karel V – Keizer van een wereldrijk 1500-1588
Bron: Raakvlak
