Historiek
Bij lang niet iedereen gaat er een belletje rinkelen als ze de naam Gerrit Jan van Heuven Goedhart horen. Als het aan zijn biograaf, historicus Jeroen Corduwener, ligt komt daar verandering in. Volgens Corduwener speelde Van Heuven Goedhart jarenlang een on-Nederlands grote rol in de internationale politiek en is hernieuwde aandacht voor zijn leven en werk op zijn plaats.
Van Heuven Goedhart begon zijn loopbaan in de journalistiek. Na enige tijd redacteur te zijn geweest werd hij in 1930 hoofdredacteur van De Telegraaf. Na daar te zijn ontslagen was hij vanaf 1933 hoofdredacteur bij het Utrechtsch Nieuwsblad. Met deze krant onderscheidde hij zich al snel als één van de felste bestrijders van het nationaal-socialisme. Van Heuven Goedhart nam het toen ook al op voor Joodse vluchtelingen.
Kort na de bezetting nam hij ontslag en werd hij actief voor het verzet. Zo werkte hij bijvoorbeeld als redactiechef van het illegale Parool. In 1944 vluchtte hij naar Londen waar hij minister van Justitie werd in het oorlogskabinet. Omdat hij gekant was tegen een Bijltjesdag in het bevrijde zuiden moest hij opstappen.
Na de oorlog werd Van Heuven Goedhart hoofdredacteur van Het Parool waar hij onder meer pleitte voor een onafhankelijk Indonesië. In 1951 werd hij de eerste Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties en bleef dat tot aan zijn vroege dood, in 1956. In de vijf jaren dat hij dit ambt bekleedde wist hij veel voor elkaar te boksen. Hij begon op een achterafkantoortje in Genève met een miniem budget. De organisatie groeide echter rap. Na enige tijd waren er twaalf kantoren over de hele wereld en bekommerde de organisatie zich om het lot van twee miljoen vluchtelingen. Zijn organisatie werd hiervoor in 1945 beloond met de Nobelprijs voor de Vrede.
Volgens zijn biograaf heeft Van Heuven Goedhart een on-Nederlands grote rol gespeeld in de internationale politiek. Met bijvoorbeeld Ruud Lubbers, Jan Pronk en Max van der Stoel heeft Nederland vaker hoge vertegenwoordigers in de internationale politiek gehad. Uitzonderingen, volgens biograaf Corduwener:
“Nederlanders houden niet zo van internationale politiek en Van Heuven Goedhart bevindt zich in een select gezelschap. Het heeft er bij hem altijd ingezeten. Hij was in zijn studietijd een fervent aanhanger van de internationale ideeën van Hugo de Groot en al in de oorlog pleitte hij voor een verenigd Europa. Zijn internationale carrière was het gevolg van zijn behoefte een rol te spelen in het openbaar bestuur.”
Over Van Heuven Goedhart was vrij weinig bekend, zeker waar het de voor-oorlogse periode betrof. Biograaf Corduwener moest vrijwel al het materiaal opdelven in internationale archieven en bij Goedharts nog levende dochters. Wat Corduwener betreft is hernieuwde aandacht voor de politicus meer dan verdiend:
“Zijn strijd voor tolerantie is ook nu weer actueel. Vreemdelingenhaat, het vervolgen van minderheden, vluchtelingenweerzin, het zijn thema’s die dragend zijn in de biografie en die van alle tijden zijn, maar vooral ook van vandaag.”
De biografie Riemen onder de kin! verschijnt binnenkort bij uitgeverij Prometheus. Het eerste exemplaar van de biografie wordt dinsdag 1 maart in het Anne Frankhuis in Amsterdam overhandigd aan oud-premier Ruud Lubbers, ook oud-Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen. Aansluitend wordt er gediscussieerd over de drijfveren van Van Heuven Goedhart. Aan die discussie nemen onder meer directeur Eduard Nazarski van Amnesty International en oud-minister voor Ontwikkelingssamenwerking Jan Pronk deel.
Boek: Riemen onder de kin!
