Voor de Romeinen was ‘nep’ net zo mooi als ‘echt’

Ons moderne idee is dat het origineel beter is dan de imitatie. Lang dachten we dat de Romeinen daar bij de versiering van hun huis net zo over dachten. Oftewel: liever een echte tuin en echt marmer, dan schilderingen van die dingen. Uit promotieonderzoek van classica Suzanne van de Liefvoort blijkt dat die aanname niet klopt. Ze verdedigt haar proefschrift op 27 juni aan de Radboud Universiteit.

Van de Liefvoort las antieke bronnen en deed onderzoek in de Romeinse steden Pompeii en Herculaneum, die goed geconserveerd zijn doordat ze onder een aslaag van de Vesuvius terecht kwamen. Ze ging de huizen in om te kijken hoe het er uit ziet als je door de voordeur naar binnenstapt of de woonkamer betreedt. Ze keek onder andere naar zichtlijnen. Wat is er te zien is in bepaalde vertrekken? Waar valt je oog op als je een vertrek binnenstapt? Hoe werden belangrijkste vertrekken, zoals de woonkamer ingericht. Van de Liefvoort: ‘Je moet echt proberen te kijken als een Romein’.

Duur ‘nep’ marmer

Het belangrijkste voor een Romein is volgens Van de Liefvoort of de inrichting van zijn huis klasse en smaak uitstraalt, wat hij uitdraagt met een decoratie, niet of het nep of echt is.’ Van de Liefvoort:

‘Als een Romein moest kiezen tussen goedkoop echt marmer of geschilderd duur marmer, dan kiest hij voor dat laatste.’

Haar inzicht is heel anders dan het gangbare idee, dat ‘echt’ ook bij de Romeinen beter was dan ‘nep’. Volgens Van de Liefvoort is dat vanuit onze tijd geredeneerd.

Respect voor de natuur

Verklaringen voor de liefde van Romeinen voor geschilderde decoraties vond van de Liefvoort bijvoorbeeld bij de schrijver Plinius de Oude.

‘Je leest bij hem bijvoorbeeld dat de Romeinen heel erg veel respect hadden voor de natuur en daarmee ook voor mensen die dat konden overtreffen in de schilderkunst. Het feit dat ook voor de allerhoogste kringen ‘neptuinen’ werden geschilderd, is nog een argument voor het idee dat ‘nep’ misschien wel beter is dan echt. Een van de mooiste muurschilderingen uit de Romeinse tijd is de siertuin uit de villa van Livia, de vrouw van keizer Augustus’.

~ Radboud Universiteit