Dark
Light

Zestig jaar Europese Unie

Auteur:
3 minuten leestijd
Zestig jaar Europese Unie
Zestig jaar Europese Unie

De Europese Unie maakt momenteel een vrij zware crisis door. Om deze penibele toestand goed te begrijpen en te weten waar de EU nu staat, is een historisch perspectief nuttig. De bundel Europa in alle staten (uitgeverij Van Tilt) laat helder zien hoe het integratieproces in Europa met vallen en opstaan tot stand kwam en hoe er een steeds nauwere vorm van samenwerken is ontstaan op het Europees territorium.

Europees Parlement
Europees Parlement
Het is een paradox dat terwijl de weerstand tegen de Europese Unie groeit, het integratieproces van de EU een grote verdiepingsslag ondergaat. Zo heeft de schuldencrisis die eind 2009 in Griekenland begon, geleid tot hechtere banden tussen en verscherpt toezicht op nationale banken.

De bundel bevat bijdragen van zes universitair docenten, die samen chronologisch de zestigjarige geschiedenis van de Europese Unie in kaart brengen. Daarnaast geven de auteurs een karakterisering van politieke theorievorming, belangrijke historische thema’s en van het beschikbare bronnenmateriaal.

Doelgroep

Ter illustratie van de bijdragen die in deze bundel staan en de doelgroep van het boek kan de volgende passage dienen:

“Als eerste kennismaking is Europa in alle staten vooral een politiek-historisch overzicht. Over de EU als regionale economische organisatie of over culturele en identiteitsaspecten zouden eigen handboeken te schrijven zijn. Het is een Nederlandstalig boek, maar geen Nederlands boek: in de historische presentatie wordt aan Nederland en België niet meer aandacht besteed dan hun politieke rol en relatieve gewicht in het integratieproces rechtvaardigen. Uit pragmatische overwegingen wordt hoogstens daar waar historische bronteksten centraal staan, vaker voor Nederlandstalig materiaal is gekozen. Het boek is geschreven met drie functies voor ogen: als studieboek voor bachelor- of masterstudenten Europese integratie, als handleiding en oefenmateriaal voor de heuristiek en analyse van EU-bronnen en ten slotte als vraagbaak voor een bachelor- of masterscriptie.” (13)

Vijf thema’s

De bundel zet vijf analytische dilemma’s en/of thema’s in het middelpunt. Ten eerste de spanning tussen supranationalisme en intergouvernementalisme. Of, wat begrijpelijker vertaald: de EU als gemeenschap van staten die hun nationale belang ondergeschikt maken aan de EU, tegenover solidariteit aan de EU als niet meer dan een optelsom van de diverse staten.

Het tweede thema betreft de aandacht die andere disciplines dan geschiedenis, aan de Europese Unie besteden. Zo focussen bijvoorbeeld juristen zich op de formele Europese vragen en juridische grondslag daarvan, terwijl politicologen op hun beurt de politieke cultuur en verhoudingen onder de loep nemen.

Ten derde is de teleologische, deterministische benadering van de Europese Unie een terugkerend discussiepunt. ‘De Europese Unie zit op een dood spoor,’ is zo’n gedachte, of: ‘Het kan niet anders dan spaak lopen met de Europese integratie’. Bij dit soort benaderingen is er te weinig oog voor het open karakter van historische processen.

In de vierde plaats is de beknoptheid en afbakening van bestaand historisch onderzoek over het complexe Europese integratieproces, altijd een lastig probleem. Het Europese verhaal is ingewikkeld en valt niet te begrijpen zonder een gedegen basiskennis van verdragen, regelgeving en historische ontwikkelingen.

Europa in alle staten - Zestig jaar geschiedenis van de Europese integratie
Europa in alle staten – Zestig jaar geschiedenis van de Europese integratie
Als laatste werpt de bundel als thema de onderzoeksvragen op, die in de loop der tijd sterk veranderd zijn. In de jaren 1950 en 1960 bijvoorbeeld domineerde de verwondering dat er überhaupt supranationale samenwerking in Europa mogelijk was. Daarna stond vooral de vraag centraal hoe de Europese Unie in alle facetten functioneerde. Tegenwoordig hebben veel onderzoeksvragen betrekking op het democratische gehalte en de legitimiteit van de Europese samenwerking.

Slot

De bovengenoemde analytische thema’s geven de bundel Europa in alle staten body en structuur. Persoonlijk vind ik het mooi aan de bundel dat deze vakoverstijgend is en bruikbaar is in meerdere wetenschappelijke disciplines. De bijdragen getuigen van veel expertise en zijn stuk voor stuk goed geschreven.

Boek: Europa in alle staten

Bekijk dit boek bij:

Bekijk dit boek bij Historiek Geschiedenisboeken

Enne Koops (1978-2023) was historicus en docent geschiedenis en maatschappijleer aan het Rietschans College in Ermelo. Zijn interesse ging uit naar onderwerpen als religie- en cultuurgeschiedenis, oorlogen, migratie, en de geschiedenis van Noord-Amerika, Nederland en Duitsland. Publiceerde vele artikelen op Historiek. Zie ook: In memoriam

Gerelateerde rubrieken:

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:
×