Zoen van Delft (1428)

Op 3 juli 1428 maakte de Zoen van Delft een voorlopig einde aan de Hoekse en Kabeljauwse twisten. Het ging hier niet om een zoen (kus) maar om een verdrag tussen Jacoba van Beieren, namens de Hoeken, en de hertog Filips van Bourgondië, die de Kabeljauwen vertegenwoordigde.

Jacoba van Beieren speelde een belangrijke rol in de Hoekse en Kabeljauwse twisten, een grafelijke opvolgingskwestie. Haar vader, graaf Willem VI van Holland, regelde een tactisch huwelijk voor haar met een zoon van Karel VI van Frankrijk, Jan van Touraine, die enige tijd later zelfs Frans troonopvolger werd. In 1417 sloeg voor Jacoba echter het noodlot toe. Zowel haar man als vader overleden kort na elkaar.

Jacoba’s oom, Jan van Beieren (later bekend als Jan zonder Genade), stelde hierop dat Jacoba als vrouw het graafschap Holland niet mocht besturen en greep zelf de macht. Hoewel hij gesteund werd door de Duitse keizer, werd zijn gezag in Holland toch betwist. Sommige steden stonden aan de kant van Jacoba, andere steunden Jan. Hiermee laaide de al langer durende Hoekse en Kabeljauwse twisten opnieuw op.

Uit strategische overwegingen trouwde Jacoba met haar Bourgondische neef Jan van Brabant. Toen die niet voor haar belangen bleek op te komen, liet Jacoba dit huwelijk echter ongeldig verklaren.

Guerrilla

Na het overlijden van Jan van Beieren in 1425 (volgens sommige verhalen liet Jacoba hem vergiftigen) stond Jacoba er in Holland plotseling een stuk beter voor. Ze nam het nu, samen met haar nieuwe echtgenoot Humphrey van Gloucester (zoon van koning Hendrik IV van Engeland) op tegen haar neef Filips de Goede, maar werd gevangen genomen. Met hulp van twee edelen, Spierinck van Aalbrug en Vos van Delft, wist Jacoba vermomd in mannenkleren te ontsnappen. De leider van de Hoeken begon hierna een guerrillaoorlog.

Zoen van Delft

In 1428 verklaarde de paus Jacoba’s huwelijk met de inmiddels overleden Jan van Brabant met terugwerkende kracht geldig. Het huwelijk met Gloucester werd daarmee in een klap onwettig. Gloucester trouwde hierop onmiddellijk met een voormalige hofdame van zijn vrouw, Eleanora Cobham.

Jacoba van Beieren besloot de strijd hierna op te geven. Met de Zoen van Delft werd bepaald ze zich nog wel gravin van Holland mocht blijven noemen. Maar dan alleen in naam. Ze erkende Filips van Bourgondië in het verdrag namelijk als ruwaard en feitelijke machthebber in Holland, Zeeland en Henegouwen. Ook beloofde ze voortaan alleen nog te trouwen met toestemming van Filips, haar moeder en de Statenvergaderingen van de drie gewesten. Dit omdat haar eventuele kinderen de rechten van Filips konden bedreigen.

In 1432 schond Jacoba het verdrag door in het geheim te trouwen met gouverneur Frank van Borselen.

Boek: Verleden van Nederland

Bronnen ▼