Het IJzeren Gordijn wordt doorgeknipt (1989)

Op 27 juni 1989 knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk het IJzeren Gordijn door. Deze gebeurtenis was vooral symbolisch. Al op 2 mei van datzelfde jaar waren de eerste grensversperringen ontmanteld.

Het IJzeren Gordijn was een scheidingslijn tussen het communistische Oostblok en kapitalistische Westen. De grens ontstond kort na de Tweede Wereldoorlog en werd hét symbool van de Koude Oorlog. In Hongarije kwam er het eerst een scheur in de grens.

Stukje van het IJzeren Gordijn

Hongarije was de meest liberale staat van het Warschaupact, een militair bondgenootschap van communistische landen in Oost-Europa. In 1988 werd er openlijk gesproken over een terugkeer van een meerpartijenstelstel en werden enkele oude politieke partijen opnieuw opgericht. Een jaar later werden de geëxecuteerde leiders van de opstand van 1956, onder wie premier Imre Nagy en militair leider Pál Maléter, openlijk in ere hersteld. De herbegrafenis van deze leiders op 16 juni werd door vele Hongaren bijgewoond en liep uit op een vernedering van de communistische partij.

De zaak kwam in een stroomversnelling. Begin juli 1989 overleed de voormalige Hongaarse leider János Kádár en nog diezelfde maand bracht George Bush als eerste Amerikaanse president een bezoek aan Hongarije. Onder Kádár waren er al enkele kleine hervormingen doorgevoerd. Het land ging zich politiek gezien steeds meer richten op het Westen. Op 2 mei 1989 werden de eerste grensversperringen ontmanteld en op 27 juni 1989 knipten de ministers van Buitenlandse Zaken van Hongarije en Oostenrijk het IJzeren Gordijn door.

Dit was niet alleen een historisch moment voor Hongarije, maar eigenlijk voor heel Europa. Vanaf dat moment probeerden DDR-burgers die op vakantie gingen naar Hongarije bijvoorbeeld massaal naar West-Duitsland te reizen. De dreigende leegloop van Oost-Duitsland zorgde ervoor dat de DDR-leiders later dat jaar besloten de Berlijnse Muur te openen.

Meer artikelen over de Koude Oorlog
Overzicht van boeken over de Koude Oorlog

Verder op 27 juni:

  • Floris V, 'der keerlen god'
    Floris V, ‘der keerlen god’
    1296 – Graaf Floris V wordt door edelen vermoord bij het Muiderslot.
  • 1525 – Bruiloftsfeest van Maarten Luther en Katharina von Bora in Wittenberg.
  • 1844 – Joseph Smith, leider van de Mormonen, en zijn broer Hyrum worden in de gevangenis te Carthage, Illinois, door tegenstanders van de Mormoonse Kerk gelyncht.
  • 1905 – Er breekt muiterij uit op het Russische oorlogsschip Potemkin.
  • 1909 – In Etten-Leur vindt de eerste gemotoriseerde vlucht boven Nederland plaats. De piloot is de Franse Charles de Lambert.
  • 1957 – Orkaan Audrey maakt vijfhonderd slachtoffers in de Amerikaanse staten Louisiana en Texas.
  • 1966 – De Nederlandse schrijver Gerard Reve treedt toe tot de Rooms-Katholieke Kerk.
  • 1968 – Vier leden van de Boerenpartij (Evert Jan Harmsen, Johan van de Brake, Wouter van Harselaar en Hubert Kronenburg) splitsen zich af en gaan in de Nederlandse Tweede Kamer verder als de Groep Harmsen.
  • 1993 – De VS vuren kruisraketten af op doelen in Bagdad als vergelding voor een plan om oud-president Bush te vermoorden.
  • 1999 – Willem Duys neemt afscheid als presentator van de AVRO.
  • 2007 – De Britse premier Tony Blair legt na tien jaar zijn ambt neer.
Vorige dag

28 juni

Volgende dag

26 juni