Alkmaars Ontzet (1573)

Belegering van Alkmaar in 1572 door de Spanjaarden – Onbekende kunstenaar, 1603 (Collectie Stedelijk Museum Alkmaar)

De stad Alkmaar sloeg in het najaar van 1573 succesvol een aanval van de Spanjaarden af. Het was voor het eerst tijdens de Tachtigjarige Oorlog dat een Nederlandse stad een Spaanse belegering wist te doorstaan. Hieraan herinnert bijvoorbeeld de uitdrukking ‘Van Alkmaar de Victorie’.

De laatste Spanjaarden vertrokken op 8 oktober 1573 en daarom wordt op die dag in Alkmaar nog altijd stilgestaan bij het ontzet. Er is dan onder meer een kermis, een optocht, een taptoe en de dag wordt ’s avonds feestelijk afgesloten met vuurwerk.

Beleg van Alkmaar, 18 september 1573: Spaanse troepen bestormen de stad – Herman Ten Kate, 1862 (Collectie Stedelijk Museum Alkmaar)

Beleg

De hertog van Alva had in het najaar van 1572 een strafexpeditie naar de opstandige Nederlandse gewesten gestuurd. Nadat Haarlem in de zomer van 1573 na een zeven maanden durend beleg was gevallen, trokken de Spaanse troepen van Don Frederik, de zoon van Alva, in augustus naar Alkmaar. Nog diezelfde maand voerden de Spanjaarden enkele kleine aanvallen uit maar die werden door de Alkmaarders succesvol afgeslagen.

Op 18 september kwam er een grote aanval van Spaanse kant. De Alkmaarders verdedigden zich onder meer met kokend teer en brandende takkenbossen. Vooral doordat de sluizen van het Noorderkwartier werden opengezet, zagen de Spanjaarden zich uiteindelijk genoodzaakt terug te trekken.

In de zomer van 2010 deden archeologen op de Paardenmarkt in Alkmaar een bijzondere vondst: ze vonden de resten van twee massagraven uit 1573. De skeletten uit de graven, waaronder een schedel met kogelgat, werden afgelopen jaar uitvoerig onderzocht door de Universiteit Leiden en het Nederlands Forensisch Instituut. Het bleek om de lichamen van belegstrijders te gaan.

Lees ook: Samenvatting van de Tachtigjarige Oorlog
…en: De Hertog van Alva, gevreesde landvoogd tijdens de Tachtigjarige Oorlog
Overzicht van boeken over de Tachtigjarige Oorlog

Verder op 8 oktober:

  • Che Guevara
    Che Guevara
    1600 – San Marino neemt een geschreven grondwet aan.
  • 1871 – Een grote brand verwoest bijna zes vierkante kilometer van Chicago waarbij honderden mensen omkomen.
  • 1934 – Bruno Hauptmann wordt aangeklaagd voor de moord op Charles Lindbergh Jr.
  • 1939 – Duitsland annexeert westelijk Polen.
  • 1967 – Che Guevara wordt in Bolivia gevangengenomen.
  • 1982 – In Polen wordt de vakbond Solidarność verboden.
  • 1984 – Bart Vos claimt als eerste Nederlander de Mount Everest te hebben beklommen.
  • 1990 – Het Britse pond sterling treedt toe tot het Europees Monetair Stelsel.
Vorige dag

9 oktober

Volgende dag

7 oktober