Dark
Light

Claes Jacobsz van der Heck: een onbekende meester

Een schilderswerkplaats in de Gouden Eeuw
Auteur:
2 minuten leestijd
Landschap met Cimon en Efigenia (detail), 1608, olieverf op doek
Landschap met Cimon en Efigenia (detail), 1608, olieverf op doek

Het Stedelijk Museum Alkmaar heeft een tentoonstelling samengesteld rond het werk van de relatief onbekende, Alkmaarse oude meester Claes Jacobsz van der Heck (ca. 1578-1652). Titel van de tentoonstelling luidt: Dit is Van der Heck – Schilderswerkplaats in de Gouden Eeuw.

Het oordeel van Salomo (detail), 1616, olieverf op paneel
Het oordeel van Salomo (detail), 1616, olieverf op paneel
Naast grootmeesters als Frans Hals, Avercamp en Rembrandt waren er ook vele kleinere meesters als Claes Jacobsz van der Heck (ca. 1578-1652) werkzaam in de Gouden Eeuw. Over deze lokale schilders weet men vaak minder, simpelweg omdat de groten in latere tijden meer aandacht kregen. Met de groeiende welvaart vonden de schilderijen van de lokale werkplaatsen gretig aftrek onder een brede laag van de bevolking en vond er zelfs ‘massaproductie’ plaats. Conservator Christi Klinkert over Claes Jacobsz van der Heck:

“Toen ik bij het museum startte viel zijn werk mij op. Kleurrijke figuren in weidse landschappen, verfijnde penseelstreken en eigenzinnige composities. Maar ja, geen grootmeester.”

Als ook collega-conservator Alice Taatgen de charme van zijn werk ook opmerkt, reizen de twee stad en land af om meer over Van der Heck te weten te komen. Naarmate ze meer ontdekken over de schilder, ontstaat de gedachte voor een boekje. Het boekje wordt uiteindelijk een geïllustreerde, rijke publicatie en een tentoonstelling.

In de tentoonstelling wordt naast de werken van Van der Heck ook het onderzoek naar de lokale schilder uitgelicht. Medeonderzoekers van Regionaal Archief Alkmaar, RKD – Nederlands Instituut voor Kunstgeschiedenis, de abdij van Egmond, Archeologisch Centrum gemeente Alkmaar en Boeijink, Boekel, Van der Knaap Schilderijenrestauratie hebben een prominente plek gekregen. Klinkert:

“Bezoekers krijgen mee hoe zo’n kunsthistorisch onderzoek nu eigenlijk gaat. Op de vele vragen die je hebt, vind je niet altijd een volledig antwoord. De puzzelstukjes die je bij elkaar sprokkelt, vaak samen met anderen, leg je bij elkaar. Zo vorm je een beeld van het werk en leven van Van der Heck.”

Gezicht op Egmond aan Zee (detail), na 1635, olieverf op paneel
Gezicht op Egmond aan Zee (detail), na 1635, olieverf op paneel

Claes Jacobsz van der Heck

Van der Heck schilderde vriendelijke bosgezichten, weidse alpenlandschappen, gemoedelijke wintertaferelen en heel veel gezichtjes op de Egmonden. Altijd met groepjes rijk geklede, welgestelde mensen die wandelen, rusten of varen in een bootje. Maar de schilder maakte ook portretten en historiestukken.

Als Alkmaarder van goede komaf had de kunstenaar een breed sociaal netwerk, dat hem voortdurend opdrachten opleverde. Met de stijgende welvaart in de zeventiende eeuw groeide de vraag naar schilderijen. Om daaraan te kunnen voldoen, voerde Van der Heck na 1620 zijn productie op door in dunne lagen op kleinere panelen en doeken te schilderen. Hij koos nieuwe onderwerpen en herhaalde composities. Met als meest succesvolle ‘productielijn’ de gezichten op de Egmonden.

Vanaf 1636 produceerde de werkplaats van Van der Heck volgens een vast format een groot aantal gezichten op de ruïnes van de abdij en het kasteel van Egmond en op het dorp Egmond aan Zee. Inwoners van Alkmaar en omgeving hingen deze stukken graag in huis. Tot op de dag van vandaag zijn ze populair onder verzamelaars.

De tentoonstelling loopt nog tot en met 24 januari 2016

Boek: De Gouden Eeuw – Hans Goedkoop

Historiek is een onafhankelijk online geschiedenismagazine voor een breed publiek. We willen geschiedenis en actualiteit met elkaar verbinden en geschiedenisverhalen gratis toegankelijk maken.

Steun ons werk

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Mede dankzij onze donateurs zijn al onze artikelen gratis te lezen. Op Historiek vindt u dus geen PREMIUM artikelen of 'slotjes'.

Steun ons ook

×