Confucianisme – Kenmerken en filosofie

Het confucianisme is een ethisch en filosofisch denkraam uit China. De leer van het confucianisme is gebaseerd op het gedachtegoed van Confucius (555–479 v.Chr.), alias Meester Kong (Kong Fuzi), en heeft grote invloed gehad op cultuur en geschiedenis van diverse landen in Oost-Azië, met name China, Korea, Vietnam en Japan.

Het confucianisme gaat vooral over seculiere ethiek en politiek. Het is van oorsprong een ethisch maatschappelijk stelsel. Confucianisme is een van de weinige filosofieën die de gouden tijd of het ‘heilrijk’ in het verleden situeren. Levenfilosofieën en ideologieën als het christendom, islam, communisme, fascisme of nationaal-socialisme zien daarentegen vooral een ‘gouden periode’ die nog moet aanbreken.

Gedurende de lange periode van het Chinese keizerrijk fungeerde het confucianisme als officiële ideologie. Het kon op die manier grote invloed uitoefenen op de Chinese bevolking.

Kernideeën van het confucianisme

De kerngedachte van het confucianisme zijn de vijf relaties in het leven en de tien houdingen die mensen daarbij in kunnen nemen. De idee is dat als iedereen zijn/haar rol op de juiste manier invult, de wereld ordelijk wordt. De vijf kernrelaties zijn:

• Liefde bij de vader, eerbied bij de zoon
• Zorgzaamheid/goedheid bij de oudere broer en nederigheid/inschikkelijkheid bij de jongere broer.
• Rechtvaardigheid bij de man en gehoorzaamheid bij de vrouw.
• Menselijkheid bij de oudere en dankbaarheid bij de jongeren.
• Welwillendheid bij de regeerders en trouw bij de onderdanen.

Binnen het confucianisme zijn diverse waarden van belang, waaronder oprechtheid, medemenselijkheid, altruïsme, wellevendheid, onderscheidingsvermogen en trouw.

De filosoof Confucius streefde naar een ethische waardensysteem dat nauw verbonden was met het taoïsme. Een ‘echte’ religie of godsdienst is het confucianisme feitelijk niet. Zo aanbidden confucianisten geen God, Allah of ander opperwezen. Ook filosofeerde Confucius niet over de ziel van de mens, de menselijke natuur of over een leven na de dood.

Boek: Mencius – Inleiding, vertaling en commentaar

Bronnen ▼