Op Prinsjesdag gaat normaal gesproken alle aandacht naar de Gouden Koets (of naar de Glazen Koets sinds de gouden gerestaureerd wordt). Maar er zijn meer bijzondere rijtuigen in Den Haag te zien tijdens de derde dinsdag van september. Zoals de Crème Calèche, een ivoorkleurige koets die koningin Emma in 1898 liet maken voor haar dochter Wilhelmina.
De Crème Calèche wordt normaal gesproken door zes paarden getrokken. Een bok heeft het rijtuig niet. Op de paarden linksvoor en linksachter zitten daarom twee postiljons, koetsiers te paard. Een calèche is een open koets. De Crème Calèche heeft echter wel een zwarte kap die bij slecht weer opgezet kan worden.
Het rijtuig is ontworpen door de firma Hermans uit Den Haag. Emma schonk het rijtuig in 1898 aan haar dochter naar aanleiding van haar inhuldiging als koningin. De koets is ook te zien op een schilderij van Otto Eerelman van de feestelijke intocht van de nieuwe koningin in Amsterdam.
Op de calèche kunnen twee vergulde beeldengroepen worden geplaatst. Op Prinsjesdag zijn die doorgaans niet bevestigd. De beelden vooraan bestaan uit drie gratiën die een koningskroon tillen. Achterop kunnen twee gratiën bevestigd worden die een lauwerkrans omhoog houden. Op de deuren van het open rijtuig is het Nederlandse Rijkswapen.
Op hol geslagen paard
In 1963 sloeg een van de paarden van de open koets tijdens Prinsjesdag op het Lange Voorhout op hol. Het rijtuig botste vervolgens met de prinsessen Beatrix, Irene en Margriet aan boord op een boom. Geen van de prinsessen raakte gewond. Een van de bijrijders liep wel een wond op aan zijn knie en moest behandeld worden in het ziekenhuis. De schade aan het rijtuig viel mee. De prinsessen konden hun rit vervolgen maar niet in de Crème Calèche. De Telegraaf meldde:
“Ruiterpersoneel uit de Koninklijke stallen trok een kordon rond de Prinsessen, die snel en beheerst uit de hevig wiebelende calèche stapten, geholpen door de eerste stalmeester W.F. K. Bisschoff van Heemskerck. Prinses Beatrix struikelde daarbij, prinses Margriet was het gebeuren aan te zien: zij zag bleek. Alleen prinses Irene bleek onaangedaan. Begeleid door prins Bernhard, die inmiddels snel uit de voorhal van het paleis was komen aanlopen, gingen de Prinsessen te voet naar het paleis terug. Daar stapten zij na hun ouders in de Gouden Koets, die hen naar de Ridderzaal bracht.”
De Crème Calèche is ook gebruikt bij de inhuldigingen van koningin Juliana (1948) en koningin Beatrix (1980). Ook bij staatsbezoeken is de koets gebruikt. Koningin Emma wilde dat de koets zoveel mogelijk gebruikt zou worden voor familiegelegenheden. Prins Willem-Alexander gebruikt de calèche bij de opening van de Wereldruiterspelen in 1994 in Den Haag.
Lees ook: Geschiedenis van de Gouden Koets
…en: De Glazen Koets, definitieve vervanger van de Gouden Koets?
Gerelateerd: De inhuldiging van koningin Wilhelmina (1898)
Boek: Emma. Hoedster van Wilhelmina’s erfenis