Kevin Prenger
Ergens in Bourgondië in Frankrijk, omstreeks 1915. De akker vol goudgeel koren belooft een goede oogst. Met de zomerzon brandend aan de hemel worden de halmen met de zeis geoogst door landarbeiders. Met dorsvlegels worden vervolgens de graankorrels uit de rijpe aren geslagen. Het is zwaar werk, dat tijdens de Eerste Wereldoorlog voor een groot deel voor rekening kwam van vrouwen omdat hun mannen in het leger opgeroepen waren en aan het front vochten.
Zowel de troepen als de burgerbevolking moest echter gevoed worden, waardoor het boerderijwerk op het Franse platteland overgenomen werd door de moeders, vrouwen, zussen en vriendinnen van militairen. Door te ploegen, zaaien en oogsten leverden zij een onmisbare bijdrage aan de oorlogsinspanningen.
Ploegen
In de Franse speelfilm ‘Les Gardiennes’ (‘The Guardians’) uit 2017 van regisseur Xavier Beauvois wordt een sfeervol beeld gegeven van het Franse boerenbedrijf ten tijde van wat de Fransen kennen als de Grande Guerre. Het verhaal speelt zich in Bourgondië af op boerderij Paridier, die bestierd wordt door boerin Hortsense wier volwassen zoons Constant en Georges in het Franse leger opgeroepen zijn. Ondanks de hulp van haar dochter Solange, wier man Constant ook aan het front vecht, lukt het haar maar moeizaam om het akkerbouwbedrijf draaiende te houden. De oudere dame ploetert volhardend door achter een door een paard voortgetrokken ploeg, maar neemt uiteindelijk het weesmeisje Francine Riant in dienst. Zij is een harde werkster en helpt onvermoeibaar mee op zowel het land als in huis. Wanneer hij tijdens zijn verlof op de boerderij verblijft krijgt zoon Georges een oogje op haar. Als hij weer terugkeert naar het front corresponderen de twee met elkaar via brieven, ernaar verlangend elkaar weer in de armen te kunnen sluiten.
Trailer van ‘Les Gardiennes’
De idyllische beelden van het Franse platteland gedurende de verschillende seizoenen en het verbond tussen de vrouwen en de natuur doen haast vergeten dat dit een oorlogsfilm is. De boerin ploegde voort, lijkt de boodschap, ware het niet dat er twee keer een boodschapper op de boerderij arriveert met slecht nieuws over het lot van een naaste aan het front. De oorlog komt dan opeens heel dichtbij. Ook de aankomst van Amerikanen in 1917 doet de dagelijkse sleur onderbreken. Er arriveren tractoren en oogstmachines, die veel handwerk overbodig maken, en de Amerikaanse soldaten helpen mee met de oogst. De aanwezigheid van de mannen in hun stoere uniformen op de door vrouwen gerunde boerderij zorgt voor verleidingen over en weer. Geruchten over hoe getrouwde Franse vrouwen ingaan op de verleidingen van de knappe jongemannen doen algauw de ronde en zorgen op de Paridier voor een verstoring van de betrekkelijke rust.
Eerlijke arbeid versus vernietiging
Verder bevat de film de geijkte ingrediënten: liefde en rouw en goed en kwaad. Wie houdt van films met veel zwijgzame fragmenten en relatief weinig dialogen zal ook deze film met zijn prachtige opnamen van het platteland weten te waarderen. Zonder de bloedige gevechten aan het front weer te geven, slaagt ‘Les Gardiennes’ erin de impact van oorlog over te brengen. Niet alleen aan het front maar ook thuis werd er geleden en gestreden, maar dan vaak in stilte en zonder dat dit nadien herinnerd werd met monumenten en herdenkingen.
‘Les Gardiennes’ is in 2018 uitgegeven door Paradiso Films op DVD. De film is gebaseerd op de gelijknamige roman van Ernest Pérochon uit 1924.
