De moord op vier IKON-journalisten in 1982

Op 17 maart 1982 liepen vier Nederlandse IKON-journalisten in El Salvador, waar een burgeroorlog woedde, in een hinderlaag en werden doodgeschoten. Deze gebeurtenis kreeg veel media-aandacht. Saskia ter Laag is de zus van een van de slachtoffers van deze moord en schrijft over de weg die de nabestaanden gingen na de moord. Hoe hebben zij hun persoonlijke verlies verwerkt? Hoe beïnvloedde de moord hun leven?

‘Wij, de nabestaanden, vertellen over de naweeën en hoe wij met het verlies zijn omgegaan’, aldus Ter Laag in de inleiding. ‘Over hoe de doden ons zijn ontnomen doordat ze wereldnieuws werden en daarmee publiek bezit. Over de onteigening van onze familieleden. Het zal duidelijk worden hoe moeilijk het is geweest om aan ons eigen verdriet toe te komen doordat heel Nederland reageerde.’ (17)

Verstijfd en verminkt

Ter Laag begint met een pakkende beschrijving van de periode kort na de moord en hoe haar ouders, zijzelf en de andere rouwende families deze dagen ervoeren. Als het vliegtuig op Schiphol is geland met de vier lijken aan boord, schrijft Ter Laag open en eerlijk over wat er toen gebeurde en hoe zij dat beleefde:

‘Daar komt eindelijk het vliegtuig in beeld. Er wordt een luik geopend. Er komen vier kisten uit. Langzaam begint het tot me door te dringen. Dit kan toch niet waar zijn? Verstijfd kijk ik naar het drama dat zich buiten afspeelt. Niet als passagier, maar in een kist komt hij aan! De kisten die voor de families nooit zijn geopend. De lichamen waren te zeer verminkt en er was al te veel tijd overheen gegaan. De kogels hadden hun werk gedaan. De IKON-redactie wilde ons deze aanblik besparen. Ik blijf op zoek naar een teken van leven, naar iets dat zegt dat het toch allemaal niet waar blijkt te zijn. Ik verslind alle kranten en tijdschriften, hopende dat het toch een ander was en niet mijn broer. Totdat ik, al bladerend, op iets bekends stuit. Daar zie ik een gezicht dat lijkt op dat van Hans. Het is niet goed te herkennen, omdat het besmeurd is met bloed. Onder de foto staat Hans’ naam. Dat kan niet, nee, Hans ziet er toch anders uit…’ (29)

Brieven in interviews

In de rest van dit indrukwekkende boek komen de brieven aan bod die Hans ter Laag aan zijn vriendin schreef, het symposium dat in 2007 over de moorden werd gehouden en een korte familiegeschiedenis van de familie Ter Laag. Maar het grootste gedeelte wordt gevuld door interviews en gesprekken met naast betrokkenen uit die tijd, met name familieleden en directe collega’s van de vier vermoorde journalisten.

Gezamenlijk geven deze perspectieven een goed historisch beeld van hoe naaste familieleden, collega’s en bekenden omgaan met een trauma dat nationaal de aandacht trekt en het leed proberen te verwerken.

Bekijk dit boek bij: