Een hard gelag – Betekenis en herkomst van de uitdrukking

Wie te maken krijgt met ‘een hard gelag’, is gedwongen de harde realiteit onder ogen te zien. Het is bijvoorbeeld een hard gelag als jouw favoriete voetbalteam een belangrijke wedstrijd verliest: je ondergaat als supporter dan een pijnlijk en treurig lot. Lees hieronder meer over de herkomst van het gezegde een hard gelag, ofwel: een treurige lotsbeschikking.

Herkomst van een hard gelag

Een hard gelag heeft niets met het werkwoord ‘lachen’ te maken, of met moppen of iets dergelijks. Integendeel: een hard gelag staat lijnrecht tegenover ‘een hard gelach’, tenzij je een masochist bent of zelfdestructie hoog in het vaandel hebt staan.

Het gelag in de uitdrukking ‘een hard gelag’ is vermoedelijk een afleiding van hert werkwoord geliggen – een oud versterkend werkwoord van ‘liggen’ – en betekent in de uitdrukking toestand, situatie of lot. Het komt voor in diverse oude publicaties, al sinds de Late Middeleeuwen. Een mooi voorbeeld van het gebruik van een ‘hard gelag’ is geeft Dirc Potter, in Den Minnen Loep (ca.1470-1490):

Daerom so ist een hart gelach te duken onder der minnen slach…

Ook de zestiende-eeuwse dichteres Anna Bijns, uit Antwerpen, gebruikte de uitdrukking in haar werk Dit is een schoon ende suverlick boecxken inhoudende veel scoone constige refereinen (1528):

Ic moet wercken en sorgen, sal ic bedijen,
Tot allen tijen; tes een hert gelach.

Boek: Groot Etymologisch Woordenboek – Van Dale

Bronnen ▼