Dark
Light

Een middeleeuws getijdenboek op handformaat

Auteur:
1 minuut leestijd

Zweder getijdenboek – Afb: KB
De Koninklijke Bibliotheek (KB) en het Nationaal Archief openen volgende week woensdag een nieuw Topstukken-tentoonstelling in de Verdieping van Nederland in Den Haag.

De Verdieping van Nederland is de tentoonstellingsruimte van de twee instellingen die medio 2013 zullen fuseren. In de nieuwe expositie wordt een selectie van bijzondere stukken gtoond uit de collecties van zowel KB als Nationaal Archief.

Onder de stukken bevindt zich het



De ijszeilboot – Afb: KB

zogenaamde Zweder getijdenboek uit circa 1430. Dit getijdenboek is zo klein dat het in een hand past. Het is versierd met bladvullende miniaturen, bewerkte initialen met randdecoratie en talrijke penwerkinitialen. De KB kreeg het stuk in 1998 voor 99 jaar in bruikleen van Paul Fentener van Vlissingen (1941-2006). Online bladeren door het middeleeuws handschrift kan op www.kb.nl/bladerboek/zweder.

IJszeilboot

Een ander bijzonder object in de tentoonstelling is het octrooi voor een zogenaamde ijszeilboot. In de zeventiende eeuw was het zo koud dat meteorologen spraken van een kleine ijstijd. Veel meren en rivieren in de Republiek waren lange tijd bevroren. Dat was lastig voor het vervoer van mensen en goederen, dat in die tijd vaak over het water ging. De Haarlemmer Adriaen Terrier bedacht een manier om dit probleem op te lossen. Onder een boot werden dezelfde soort ijzers als van een schaats aangebracht. Met twee sleepijzers aan het roer was de boot bestuurbaar.

Uiteindelijk bleek het ijszeilen voor vervoer van goederen toch niet zo geschikt, omdat alleen kleine bootjes makkelijk van ijzers voorzien konden worden. Het ijszeilen ontwikkelde zich echter wel als vorm van vermaak.

De tentoonstelling in de Verdieping van Nederland is gratis te bezoeken en loopt van 11 januari tot en met 11 maart 2012.

Lees ook: Getijdenboeken, middeleeuwse devotie ten top

×