Florence Nightingale (1820-1910) – De vrouw met de lamp

Florence Nightingale was een uitzonderlijke vrouw. Ze werd wereldberoemd doordat zij als verpleegster soldaten verzorgde tijdens de Krimoorlog (1853-1856). Voorafgaand aan deze oorlog wenste ze de opleiding tot verpleegkundige naar een hoger niveau te tillen en na de Krimoorlog zette zij zich in voor onderwijs aan vrouwen en educatie over hygiëne en sanitaire voorzieningen.

Florence Nightingale werd geboren op 12 mei 1820 in Italië en werd vernoemd naar haar geboortestad. Ze was de tweede dochter in een rijke Britse familie. Haar moeder, Francis Smith, was een tegenstander van de slavernij en stond een vrije opvoeding voor. Nightingale ergerde zich aan het feit dat er weinig activiteiten waren voor vrouwen van haar status. Ze was begaan met dieren en wilde zich bezig houden met ziekenverzorging. Daarnaast was ze goed in wiskunde, wat door sommigen als ongepast werd beschouwd voor een vrouw met haar achtergrond.

Ziekenverzorging was in deze periode relatief eenvoudig werk waarvoor geen opleiding of intellect vereist was. Ondanks weerstand vanuit haar familie was Nightingale vastbesloten verpleegster te worden.

Verpleegster

In 1844 begon ze met reizen. Ze ging naar Egypte, Duitsland en Frankrijk. In Frankrijk kwam ze in contact met katholieke zusters, die volgens haar betere verpleegkundigen waren dankzij hun strenge discipline en goede organisatie. In Duitsland ging ze langs bij een instituut waar vrouwen konden worden opgeleid. Uiteindelijk zou zij hier een opleiding tot verpleegster doorlopen. Later zou ze in brieven positief terugkijken op die tijd.

In 1850 opende er een verpleeghuis voor vrouwen in Harley Street, Londen. In 1853 stond Nightingale aan het hoofd hiervan, maar lang bleef ze niet.

De Krimoorlog was al sinds 1853 bezig, maar in maart 1854 mengde Engeland zich in de strijd. Correspondent William Russell deed in een Britse krant uitvoerig verslag van de oorlog en beschreef ook de erbarmelijk zorg aan de gewonden. Een hulpoproep werd gelijk door Nightingale opgepakt. Niet veel later werd ze met steun van minister van oorlog Sidney Herbert met 38 verpleegsters naar de Krim gestuurd.

Het ziekenhuis waar zij aankwam, in Scutari, was een afschuwelijke plek. De gewonden waren er zeer slecht aan toe en kregen geen schone kleding. Voeding was onvoldoende en het stikte van de ratten. Voor het einde van het jaar wist ze de plek redelijk op orde te brengen. Het werk voor Nightingale en gaar verpleegster was zeer zwaar. De Britse stuurde haar verpleegsters na 20:00 weg om te rusten, maar toch waren veel vrouwen overwerkt. Over Nightingale zelf werd gezegd dat zij zelf twintig uur per dag werkte. De bijnaam ‘de vrouw met de lamp’ kreeg ze doordat ze vaak in de avonden rondes maakte langs de gewonden met haar lamp.

Hygiëne

Door de belegering van Sebastopol in 1855 ging het minder goed in het ziekenhuis. Ziektes zoals tyfus, cholera, dysenterie, kwamen steeds voor en het ziekenhuispersoneel was hier niet veilig voor. Door te blijven hameren op goede sanitaire voorzieningen en hygiëne zorgde Nightingale ervoor dat het uiteindelijk beter ging en de patiënten zo veel mogelijk konden herstellen. Toch werd ze zelf ook ziek toen ze op bezoek was in het ziekenhuis Balaclava, waardoor ze veertien dagen moest herstellen.

In 1855 lukte het Nightingale om 50.000 pond op te halen. Hiermee werd een nieuwe school opgericht waar vrouwen opgeleid konden worden tot verpleegkundigen. Hoewel ze door haar zwakke gezondheid de school niet kon leiden, gaf ze wel allerlei advies.

In augustus 1856 ging ze terug naar Engeland. Ze had een groot ontvangst afgeslagen omdat ze de drukte wilde vermijden. Ze reisde in stilte terug naar haar familie. Desondanks wist inmiddels heel Engeland van haar bestaan. Ze was zelfs door de koningin persoonlijk bedankt!

Na haar terugkomst trok ze zich terug uit het publieke leven. Haar tijd op de Krim had een lichamelijk tol geëist, maar geestelijk was ze ongebroken. Ze bleef zich inzetten voor een betere wereld, waarbij verpleging en hygiëne naar een hoger niveau werden gebracht, door regelmatig met mensen te corresponderen. In 1858 gaf ze zelfs haar eerste boek uit met advies over de verpleging. Daarnaast schreef ze veel over hoe ziekenhuizen en verpleegkunde verbeterd konden worden.

Overlijden

Florence Nightingale overleed op 13 augustus 1910 op 90-jarige leeftijd. Inmiddels wordt verpleegkunde niet langer gezien als onbenullig werk, maar als een waardevolle bijdrage aan de samenleving met een gepaste opleiding. Ze is ook de geschiedenisboeken ingegaan als de uitvindster van het pooldiagram. Hiermee introduceerde ze het gebruik van statistieken in de gezondheidszorg.

Boek: Canon van de geneeskunde in Nederland

Documentaire over Florence Nightingale