Geen schat in IJsselkogge

In het wrak van de IJsselkogge, die onlangs bij Kampen werd ontdekt, bevindt zich geen lading. Een duikersteam heeft vastgesteld dat het schip, samen met nog twee andere kleine schepen, doelbewust is afgezonken om de IJssel in bedwang te houden; “een vorm van middeleeuws watermanagement”.

Uit de eerste bevindingen van het archeologisch onderzoek naar het scheepswrak op de IJsselbodem bij Kampen, blijkt dat het om een kogge gaat uit de eerste helft van de vijftiende eeuw, aldus Rijkswaterstaat. De kogge is grotendeels intact. Het schip moest, volgens Hans Brouwer van Ruimte voor de Rivier, samen met een aak en vermoedelijk een punter, op die plek de onstuimige en verzandende IJssel in de gewenste richting sturen.

Ruimte voor de Rivier

Om het gebied van Kampen tot Zwolle in de toekomst droog te houden realiseert Ruimte voor de Rivier er een bypass en wordt de IJssel dieper gemaakt Tijdens de voorbereidingen werd , vlak voor de ‘Koggewerf’ in Kampen, waar in 1997 de ‘Kamper kogge’ werd nagebouwd, het wrak van een schip ontdekt. Half oktober werd vastgesteld dat het om een kogge ging; één van de slechts drie die in Europa bewaard zijn gebleven.

“Gedurende de Hanzetijd ontstond de IJsseldelta”, legt Brouwer uit. “Het was in het belang van Kampen om de rivier als vaarweg in stand te houden. De toevalligheid is dat we nu met Ruimte voor de Rivier, een moderne vorm van watermanagement, onze kennis vergroten over middeleeuws watermanagement.”

Toekomst

Inmiddels is duidelijk dat het schip grotendeels intact in de bodem ligt. “Uit het tellen van de jaarringen in het hout van de kogge blijkt dat de boot uit de eerste helft van de vijftiende eeuw stamt”, zegt onderwaterarcheoloog Wouter Waldus. “Daarmee behoort de IJsselkogge tot de jongste koggeschepen die ooit zijn gevonden. Kogge, aak en punter waren in de Hanzetijd de belangrijkste scheepstypen op de IJssel.

Eind dit jaar verwacht Rijkswaterstaat, opdrachtgever van Ruimte voor de Rivier project zomerbedverlaging Beneden-IJssel, de definitieve rapportage. In het voorjaar van 2013 is er waarschijnlijk meer duidelijk over wat er gaat gebeuren met de vondst. Het ziet er naar uit dat het schip moet worden gelicht, omdat de IJssel op die plaats verdiept moet worden. Daarna moet het hout worden geconserveerd, om het unieke object te behouden voor de toekomst. Rijkswaterstaat werkt in dit project nauw samen met de gemeente Kampen, ADC ArcheoProjecten en de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed.

~ André Horlings

Lees ook: Het mysterie van de IJsselkogge