Redactie
De Italiaanse natuurkundige Guglielmo Marconi is de geschiedenisboeken ingegaan als de uitvinder van de draadloze telegrafie (1896), de voorloper van de radio. Dankzij de uitvinding van de Italiaan werd communicatie op lange afstand mogelijk.
Maxwell, een Schot, heeft in 1864 aangetoond dat licht en warmtestraling kunnen worden beschouwd als elektromagnetische golfverschijnselen. Hij suggereerde verder dat het mogelijk moet zijn andere elektromagnetische stralingen op te wekken en de ether in te sturen. Twintig jaar later bewijst de Duitse natuurkundige Heinrich Hertz de elektromagnetische theorie van Maxwell.
Afstand
Marconi verdiept zich verder in deze zogeheten hertz-golven. Na zijn studietijd experimenteert hij op het landgoed van zijn vader. Hij ontdekt onder meer dat de te overbruggen afstand van de golven aanzienlijk vergroot kan worden als één pool van de zender verbonden wordt met een draad die op zijn beurt weer verbonden is aan metalen plaat die op een lange paal bevestigd is. Dit wordt wel gezien als de eerste echte radio-antenne. Marconi ontdekt ook dat hij uitgezonden golven kan richten door een gebogen metalen scherm achter de antenne te plaatsen.
Opvallend is dat de Italiaanse regering niet echt geïnteresseerd is in de bevindingen van de natuurkundige. Marconi wijkt daarom uit naar Londen. Daar vindt hij wel steun, onder meer van de Britse posterijen. De Italiaan richt er de ‘Maatschappij voor draadloze telegrafie’ op en slaagt erin een signaal over een vijftien kilometer brede zeearm, het Bristol Channel, over te brengen. Hoewel overheden lange tijd nog sceptisch staan ten opzichte van de uitvinding en het nut er niet direct van zien, blijft Marconi doorgaan met zijn werk. In 1899 wordt met behulp van zijn draadloze telegraaf vanaf volle zee verslag gedaan van een belangrijke Amerikaanse zeilrace. Langzaam raakt men er hierdoor van overtuigd dat Marconi’s uitvinding wel degelijk van groot belang kan zijn. Kort na de zeilrace wordt in Verenigde Staten de ‘American Marconi Company’ opgericht om de draadloze telegraaf ook daar te gaan verspreiden.
Ionosfeer
Over de vraag hoe ver de draadloze telegraaf precies kon uitzenden bestond lange tijd onduidelijk. Aanvankelijk dacht men dat de grens op ongeveer driehonderd kilometer lag. Vanwege de kromming van het aardoppervlak zouden de golven niet over een grotere afstand verzonden kunnen worden. Marconi doet de natuurkundige wereld echter opnieuw versteld staan. Op 11 december 1901 wordt een signaal overgebracht van Cornwall naar St. John’s in Newfoundland. Afstand: 3200 kilometer.
Hoe dit kon wist Marconi, die de draadontvanger had vervangen door een magneetdetector, overigens ook niet goed te verklaren. Men gokte destijds dat er in de hogere atmosferen een laag moest bestaan die elektromagnetische golven terugkaatste. Dit bleek later juist te zijn. Het gaat om de zogenaamde ionosfeer.
Marconi’s uitvinding zorgt er uiteindelijk voor dat communicatie op lange afstand mogelijk wordt. In 1909 ontvangt de natuurkundige de Nobelprijs voor de natuurkunde, samen met Karl Ferdinand Braun die belangrijke verbeteringen heeft aangebracht aan de eerste zender van Marconi.
Handig: Lijst van uitvindingen
