Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Op Historiek plaatsen we veel voorpublicaties en we bespreken zoveel mogelijk titels, maar alles bespreken is ondoenlijk. Daarom hebben we de rubriek ‘signalementen’. Hier plaatsen we wekelijks een bericht met daarin recent verschenen en besproken titels.

<<< Signalementen week 44 | Signalementen week 46 >>>

Selectie week 45

Heimat. Terug naar het land van herkomst

Gelauwerd kunstenaar Nora Krug werd decennia na de val van het naziregime geboren, maar de Tweede Wereldoorlog wierp een lange schaduw over haar jeugdjaren in het Duitse Karlsruhe. Het simpele feit dat zij een Duitse was, betekende dat zij zich moest verhouden tot de gruwelen van de Holocaust. Maar Nora wist weinig van haar eigen familie tijdens de oorlog: hoewel al haar grootouders de oorlog meemaakten, werd er thuis nooit over gesproken. Pas veel later, als zij al meer dan tien jaar in Amerika woont, beseft Krug dat de noodzaak de vragen te stellen die zij als kind nooit durfde te stellen door haar vertrek naar het buitenland alleen maar groter is geworden. Ze keert terug naar Duitsland om onderzoek te doen en familieleden te interviewen.
Bespreking: Heimat, een geïllustreerde Duitse familiegeschiedenis
Meer informatie (+ video’s) / bestellen

Luilekkerland. 400 jaar koken in Nederland

Zijn artisjokken een recente aanwinst in het groenteschap? Kookte men in de Gouden Eeuw met yoghurt? Waarom werd kip van heel duur opeens goedkoop? Aan de hand van de rijke verzameling kook- en receptenboeken van de Amsterdamse Universiteitsbibliotheek pakken Onno Kleyn en zijn dochter Charlotte onderhoudend en zintuiglijk uit over wat we gisteren en vandaag op tafel zetten.
Bespreking: 400 jaar koken in Nederland
Meer informatie / bestellen

Wereldverbeteraars. Een geschiedenis van fair trade

Vijftig jaar geleden werd de beweging voor fair trade geboren. Vanuit Nederland waaierde de beweging uit over de hele wereld. Tegenwoordig ligt fair trade in de schappen van elke supermarkt. Historicus Peter van Dam onderzocht de geschiedenis van deze opmerkelijke beweging. Die is niet alleen ouder dan vaak wordt gedacht, Wereldverbeteraars laat ook zien dat Nederland de bakermat van eerlijke handel was. Van wereldwinkels tot keurmerkkoffie — vrijwel alle belangrijke initiatieven werden in Nederland gelanceerd.
Fragment: Wanneer begon fair trade?
Meer informatie / bestellen

Lotty’s bankje – Gerben Post

Stilstaan bij de vervolging van Amsterdamse Joden
In 1940 woonden er ongeveer 140.000 Joden in Nederland. 80.000 daarvan woonden in Amsterdam, zo’n tien procent van de bevolking van de stad. Meer dan 75 procent van hen – mannen, vrouwen en kinderen – zijn naar concentratie- en vernietigingskampen gedeporteerd en daar vermoord. In Amsterdam zijn alleen al meer dan tachtig monumenten opgericht die iets te maken hebben met de vervolging. Daarnaast zijn er nog steeds veel locaties die een deel van het verhaal van de Jodenvervolging vertellen; gebouwen, pleinen en straten die ooit de stille getuigen waren van de zwartste pagina uit de geschiedenis van de stad. In Lotty’s bankje komen verhalen achter monumenten en locaties samen.
Fragmenten: Onderduiken in Amsterdam
Meer informatie / bestellen

Het beste van Maarten van Rossem

Maarten van Rossem kan zich nog altijd verbazen over de twintigste eeuw. Over de reusachtige technologische ontwikkelingen, de spectaculaire welvaartsgroei, de zinloze nucleaire wapenwedloop ten tijde van de Koude Oorlog, de disfunctionele Amerikaanse politieke cultuur, en over het wildwestkapitalisme en de aanhoudende populariteit van het populisme tot in het begin van deze eeuw. Het beste van Van Rossem is een selectie uit de artikelen en boeken die hij in de afgelopen jaren schreef.
Fragment: Maarten van Rossem over de moord op Theo van Gogh (2004)
Meer informatie / bestellen

Gerlacus Buma. Een Friese patriciërszoon in het leger…

Tussen de val van Napoleon en het ontstaan van Nederland in zijn huidige omvang ligt een ontstaansworsteling van een kwarteeuw. De moeizame totstandkoming van het koninkrijk bepaalde het leven van een hele generatie Nederlanders. De Friese burgemeesterszoon Gerlacus Buma diende al die tijd als militair. Eerst gedwongen als garde d’honneur in het leger van Napoleon, daarna vrijwillig bij de cavalerie onder koning Willem I. Hij vocht bij Quatre Bras, bij Waterloo en in de tiendaagse veldtocht. Maar zijn leven werd vooral beheerst door het jarenlange wachten in steeds wisselende garnizoenssteden en legerkampen.
Meer informatie / bestellen

Het levensverhaal van Frederick Douglass

Frederick Douglass werd geboren als Amerikaanse slaaf en leerde zichzelf lezen en schrijven. Hij werd een gedreven strijder tegen de slavernij, briljant schrijver, journalist en spreker, wiens speeches het abolitionisme aanwakkerden. In zijn jeugd werd hij lichamelijk en geestelijk mishandeld, maar door zijn ijzeren wil werd hij een belangrijk voorvechter van zijn volk. In deze autobiografie schetst hij een indringend beeld van zijn ellendige leven als slaaf, en een adembenemend beeld van zijn ontsnapping naar het Noorden en zijn uiteindelijke vrijheid.
Bespreking: Frederick Douglass (1818-1895) – Amerikaanse abolitionist
Meer informatie (+ video) / bestellen

De wereld vóór God. Filosofie van de oudheid

‘De wereld vóór God’ biedt een levendig en compleet overzicht van de filosofie van de oudheid, de filosofen van vóór het christendom. In deze introductie in de filosofie ligt de nadruk op Griekse en Romeinse denkers. Bekende filosofen als Plato en Cicero worden op toegankelijke wijze behandeld. Maar ook meer onbekende namen als Aristippos en Carneades komen uitgebreid aan bod. Ondertussen maken we uitstapjes naar de Oosterse filosofie. We zien hoe denkers als Confucius, Boeddha en Zarathustra zich tot de Westerse filosofie verhouden.
Meer informatie / bestellen

Dorestad. Een wereldstad in de Middeleeuwen

Dorestad was in de Karolingische tijd de grootste stad van Nederland. Strategisch gepositioneerd, met een langgerekte haven en een paar duizend inwoners was het een handelsknooppunt in vroegmiddeleeuws Europa. Er werden Rijnwijn, Italiaans glas, Frankische zwaarden en Scandinavisch bont verhandeld, maar ook manuscripten, jachthonden en slaven. Op de markt wisselde men mode, gebruiken en ideeën uit. Het leven in Dorestad had internationale allure. De hier geslagen gouden en zilveren munten zijn in heel Europa teruggevonden.
Meer informatie / bestellen

Wij tegen het water – Lotte Jensen

De geschiedenis van Nederland is onlosmakelijk verbonden met overstromingen en watersnoodrampen. Denk aan de Sint-Elisabethsvloed van 1421, de Kerstvloed van 1717 of de watersnoodramp van 1953. Ook vandaag de dag vormt het water een reële bedreiging. Velen beschouwen de strijd tegen het water dan ook als de kern van de Nederlandse identiteit. In dit boek laat Lotte Jensen zien hoe de media deze beeldvorming al eeuwenlang in stand houden.
Artikel: Hoe de strijd tegen het water onze identiteit heeft gevormd
Meer informatie / bestellen

De beste krant van Europa

In de achttiende eeuw werd er in Leiden een beroemde krant gepubliceerd, de Gazette de Leyde. De Gazette was de eerste kwaliteitskrant ter wereld. Machthebbers en intellectuelen in heel Europa lazen hem. In de Gazette las de elite over de Amerikaanse vrijheidsstrijd, die grote invloed zou hebben op de Franse revolutie en de patriottische tijd in Nederland. De hoofdredacteur van de Gazette was Johan Luzac, tevens hoogleraar Grieks en Vaderlandse Geschiedenis. Hij stond bekend als een meelevend en vriendelijk mens. In zijn positie als hoofdredacteur werd hij bewonderd, maar door een enkeling gehaat.
Meer informatie / bestellen

De dageraad van Holland

Henk ’t Jong neemt ons in ‘De dageraad van Holland’ mee naar de hoogtijdagen van het ridderschap. In de twaalfde en dertiende eeuw bestond het huidige Nederland uit onder andere vier grote vorstendommen: Brabant, Holland (met Zeeland), Gelre en het bisdom Utrecht. Holland won al snel aan invloed, wat ook in het aangrenzende Vlaanderen en Brabant niet onopgemerkt bleef. Henk ’t Jong beschrijft in ‘De dageraad van Holland’ de hoogte- en dieptepunten van de graven van Holland (hun levens, de familiebanden en de oorlogen binnen en tussen de vorstendommen).
Meer informatie / bestellen