Dark
Light

Oscar Wilde: van gevierde dandy tot paria

‘The Happy Prince’
Auteur:
3 minuten leestijd
Foto van Oscar Wilde uit 1882 door Napoleon Sarony
Foto van Oscar Wilde uit 1882 door Napoleon Sarony. Wilde was een van de belangrijkste vertegenwoordigers van het estheticisme (Publiek Domein - wiki)

Eens werd Oscar Wilde (1854-1900) door zijn publiek geadoreerd. In Engeland en ver daarbuiten werd massaal genoten van de door hem geschreven toneelstukken, komedies waarin de draak wordt gestoken met de humorloze Victoriaanse samenleving en de dubbele moraal van de aristocratie. Met zijn flamboyante voorkomen en lak aan kleinburgerlijke normen en waarden belichaamde hij een kunstzinnige stroming die in Engeland bekend stond als het ‘estheticisme’.

Cover van de speelfilm ‘The Happy Prince’
Cover van de speelfilm ‘The Happy Prince’
Schoonheid moest als ideaal leidend zijn boven door geloof en gezag opgelegde normen en waarden. Excentriek gekleed, vol zelfspot en volop genietend van de geneugten van het leven was hij het stereotype van de negentiende-eeuwse dandy. Oscar Wilde was een man die het leven luchtig nam en brak met de heersende conservatieve moraal.

Sodomie

Het leven lachte de geliefde auteur van Ierse afkomst toe, maar dat zou na zijn eerste ontmoeting in 1891 met lord Alfred Douglas, bijgenaamd ‘Bosie’, niet lang meer duren. Wilde raakte smoorverliefd op de aantrekkelijke jongeman. Tussen de mannen ontwikkelde zich een liefdesrelatie, ook al was Wilde in 1884 getrouwd met Constance Llyod met wie hij twee kinderen had. De vader van Bosie, de markies van Queensberry, wilde een eind maken aan de ‘onnatuurlijke’ relatie van zijn zoon met de schrijver en beschuldigde Wilde in 1895 van sodomie. Laatstgenoemde liet dat niet op zich zitten en spande een proces wegens smaad aan tegen de markies. Dat had hij beter niet kunnen doen, want de rechter stelde Queensberry in het gelijk. Er volgde een rechtszaak op beschuldiging van onzedelijke handelingen met mannen, die resulteerde in de hoogste straf die voor dit misdrijf mogelijk was. De eens gevierde kunstenaar werd veroordeeld tot twee jaar gevangenschap met dwangarbeid.

‘The Happy Prince’

De door Rupert Everett (1959) geregisseerde speelfilm ‘The Happy Prince’ richt zich op deze bedroevende slotfase in het leven van Oscar Wilde. In een scène zien we hoe Wilde, terwijl hij met een bewaker onderweg is naar de gevangenis, op een stationsperron wordt herkend en vervolgens bespot en bespuugd door een menigte pestkoppen. Wilde voelde zich verraden door het land dat hem eerst op handen droeg maar hem nu behandelde als paria.

Trailer van de speelfilm

Na zijn vrijlating emigreerde hij naar Frankrijk, waar hij zijn excentrieke leventje herpakte. Everett, die ook de hoofdrol op zich neemt, zet een overtuigende Oscar Wilde neer, een getormenteerd man die leeft van de toelage die zijn vrouw hem vanuit Engeland geeft. Zijn kinderen zou hij nooit meer zien. Wel werd hij in zijn ballingsoord bezocht door zijn geliefde Bosie, wiens relatie tot Wilde schommelde tussen verachting en adoratie. Een trouwere intieme vriend was literair agent Robbie Ross, die er ook bij was toen Wilde in 1900 op 46-jarige leeftijd zijn laatste adem uitblies, als gevolg van hersenvliesontsteking.

Sprookjesboek

‘The Happy Prince and Other Tales’ - Oscar Wilde (wiki)
‘The Happy Prince and Other Tales’ – Oscar Wilde (wiki)
De titel van de speelfilm is gebaseerd op het in 1888 verschenen sprookjesboek ‘The Happy Prince and Other Tales’ van Wilde, waaruit in de film verschillende keren wordt geciteerd. Wie niet of nauwelijks bekend is met de grote schrijver en zijn werk zal deze verwijzingen niet meteen herkennen. Toch is de film ook voor deze kijker de moeite waard. Niet alleen dankzij het goede acteerspel van Everett, maar ook door het maatschappelijke onrecht dat beklemmend belicht wordt.

Officieel eerherstel voor Oscar Wilde en vele duizenden andere mannen die door de Britse justitie werden veroordeeld voor homoseksuele handelingen volgde pas in 2016. Daaronder bevond zich ook de geniale wiskundige Alan Turing die tijdens de Tweede Wereldoorlog een onmisbare rol speelde bij het kraken van de Duitse Enigma-code. Zijn onverdiende teloorgang werd in ‘The Imitation Game’ uit 2014 al fenomenaal verfilmd. Zowel die film als ‘The Happy Prince’ leggen de pijnlijke boosaardigheid bloot van de kleingeestige negentiende en twintigste-eeuwse moraal, waarin van de seksuele norm afwijken meedogenloos de kop werd ingedrukt, met de vernietiging van vele carrières en levens als zinloos resultaat.

The Happy Prince’ wordt in Nederland in januari 2019 door September Film Distribution uitgebracht op DVD. Speelduur: 100 minuten.

DVD: ‘The Happy Prince’
Overzicht van boeken van Oscar Wilde

Kevin Prenger (1980) is hoofdredacteur artikelen van TracesOfWar.nl. Zijn aandacht gaat vooral uit naar de 20ste eeuw, in het bijzonder de geschiedenis van de Holocaust en nazi-Duitsland. In 2015 publiceerde hij het boek Oorlogszone Zoo, over de geschiedenis van de Berlijnse dierentuin tijdens de naziperiode en de Tweede Wereldoorlog. Verschillende boeken over minder bekende verhalen uit de Tweede Wereldoorlog volgden: De boodschapper uit de hel, Een rechter in Auschwitz, Het masker van de massamoordenaar, Kerstmis onder vuur en Kolberg. In 2021 verscheen zijn boek Meer dan alleen Auschwitz, gevolgd door In de schaduw van Schindler in 2022. Momenteel werkt hij aan een boek over onderwijs en indoctrinatie van de jeugd in nazi-Duitsland. Zie ook zijn website of X-account.

Gratis geschiedenismagazine

Ontvang, net als ruim 51.000 anderen, iedere week de gratis nieuwsbrief van Historiek:

Gratis nieuwsbrief

Meld u aan voor onze wekelijkse nieuwsbrief (51.171 actieve abonnees)


Mede dankzij onze donateurs zijn al onze artikelen gratis te lezen. Op Historiek vindt u dus geen PREMIUM artikelen of 'slotjes'.

Steun ons ook

×