Dark
Light
Veel in zijn mars hebben
De mars is eigenlijk een korf waarin een koopman, een marskramer, zijn waar draagt.
Iemand de handschoen toewerpen
Deze uitdrukking is aan het ridderwezen ontleend. Men daagde iemand uit door hem de handschoen voor de voeten te werpen.
Iemand de duimschroeven aanzetten
Deze spreekwijze zinspeelt op een folteringsmethode waarbij men de beschuldigde een bekentenis ontlokte door zijn duimen plat te persen tussen twee platen, die tegen elkaar werden geschroefd.
Aan de bak komen
De bak waarvan hier sprake is, is van oudsher de benaming voor de houten balie of kuip, waaruit een groep van zes tot acht man op een schip at.
Iemand hekelen
Iemand scherpe verwijten maken, of ook wel kwaad van hem spreken, waar hij zelf meestal niet bij is.
Onder de plak zitten – Herkomst en betekenis
De plak is een instrument waarmee de schoolmeester in het verleden domme of lastige leerlingen strafte.
Aan de leiband lopen
Een klein kind dat nog niet alleen kan gaan en staan moet aan de leiband lopen. Wij zouden nu zeggen: het kind moet een toom of looptuigje dragen. De koorden waarmee vroeger het kind aan de leiband liep werden op de rug aan de kleding vastgemaakt, of met banden om het lijfje gesloten.
Een kolfje naar zijn hand
Deze uitdrukking is ontleend aan het vroeger algemeen voorkomende kolfspel. Bij dit spel moesten de deelnemers de bal door middel van een stok naar een bepaald doel slaan. Met het kolfje bedoelt men de kolfstok waarmee de bal wordt voortgeslagen.
Van de gaffel in de greep vallen
De gaffel is een houten vork met ruwe twee tanden, die bijvoorbeeld wordt gebruikt om stro op te schudden. De greep is een ijzeren vork met drie of vier tanden (bijvoorbeeld een mestriek). Van de gaffel in de greep betekent dus letterlijk van de tweetandige vork in de drietand vallen.
In de tredmolen lopen
De tredmolen werd ook als strafwerktuig gebruikt. De veroordeelde werd gedwongen een rad in beweging te houden door regelmatig trappen.
Zich geradbraakt voelen
Deze uitdrukking herinnert aan de oude lijfstraffelijke rechtspleging, waarbij de veroordeelde op een balk werd gebonden en de beul hen armen en benen kapotsloeg.
