Een jaar geleden publiceerde de Volkskrant foto´s van een executie in Nederlands-Indië. De onbekende beelden werden geschoten tijdens de politionele acties, maar veel kon er over de feitelijke executie niet verteld worden. Een 87-jarige veteraan heeft nu echter tegenover NRC Handelsblad laten weten dat hij destijds getuige was van de executie. De Indonesiërs op de foto zouden door een Nederlandse luitenant zijn geëxecuteerd.
De 87-jarige veteraan Harrie Nouwen blijkt getuige te zijn geweest van de executie die volgens hem in 1949 plaatsvond in het dorp Gedong Tataan in de provincie Zuid-Sumutra. In NRC Handelsblad meldt hij dat zijn luitenant dertien of veertien mannen executeerde als vergelding voor een hinderlaag. De mannen moesten hiervoor bij een greppel gaan zitten, met de handen in de nek. Harrie Nouwen:
“Pang pang pang. Binnen 2 minuten waren ze allemaal dood.”
De veteraan, destijds telegrafist, sprak nooit over het incident omdat hij een eed had gezworen om de geheimen uit het leger te bewaren. Dat hij nu toch praat komt volgens hem door de foto die vorig jaar in de Volkskrant werd gepubliceerd. Die bracht alles weer boven. Nouwen zegt dat het wel vaker gebeurde dat zijn legereenheid krijgsgevangenen doodde.
In de krant vertelt hij ook over gewelddadigheden door Indonesiërs. Zo zouden zeven van zijn collega’s in december 1947 tijdens een patrouille zijn overmeesterd door Indonesiërs. Nouwen:
“Die mannen hebben ze aan palen gevonden, spiernaakt. Die hebben ze de geslachtsdelen afgesneden en in de mond gestopt. Daarna hebben ze die, levend of dood, in de rivier gegooid.”
Die gebeurtenis maakte veel indruk op Nouwen en zijn collega’s. De veteraan denkt dat het door deze geschiedenis kwam dat de militairen van zijn eenheid tot het eind van de oorlog dachten: “we nemen represaille”. Het Veteraneninstituut heeft inmiddels ook met Nouwen gesproken en zegt geen reden te hebben om te twijfelen aan de authenticiteit van zijn verhaal.
Groot onderzoek
Vorige jaar pleitten directeuren van drie onderzoeksinstituten nog voor een groot nieuw onderzoek naar het militaire optreden van Nederland in voormalig Nederlands-Indië in de jaren 1945-1949.
Volgens de directeuren van het NIOD, Nederlands Instituut voor Militaire Historie en het Koninklijk Instituut voor Taal-, Land- en Volkenkunde (KITLV) is er door zowel Nederlandse militairen als Indonesische groeperingen veel excessief geweld gebruikt. Een onderzoek zou hierover helderheid moeten geven.
Overzicht van boeken over de geschiedenis van Nederlands-Indië
