Platenmaatschappij EMI Records

De platenmaatschappij EMI (Electrical and Musical Industries) is een van de grootste platenmaatschappijen uit de muziekgeschiedenis. EMI Records, zoals het bedrijf ook wel genoemd werd, bracht muziek uit van grote singer-songwriters, bands en (rock)artiesten. Onder wie Frank Sinatra, The Beatles, The Rolling Stones, The Sex Pistols, Pink Floyd, Queen, Luciano Pavarotti en Blur. Verder legde het bedrijf eind jaren 1930 de basis voor de radartechnologie, die hielp om de nazi’s te verslaan en speelde EMI een centrale rol bij de uitvinding van de televisie.

Wortels van EMI Records

In 1897 richtte Emile Berliner (1851-1929) in Londen de Gramophone Company op. Deze Duits-Joodse uitvinder was in 1870 naar de Verenigde Staten geëmigreerd, waar hij aan het werk ging bij de Bell Telephone Company. Daar bracht hij verbeteringen aan aan Thomas Edisons microfoon en diens fonograaf. Hij verving de fonograafrol een platte plaat met groeven in spiraalvorm. Met deze uitvinding, de schellakplaat, begon hij muziek op te nemen van toenmalige muziekgrootheden als Nelli Melba en de tenor Enrico Carruso.

Eveneens in 1897 werd in Londen een afdeling opgericht van de Amerikaanse Columbia Phonograph Company, die zogenoemde ‘grafofoonmachines’ verkocht, maar later ook overstapte op de productie van grammofoonplaten.

Tot 1914 ging het beide bedrijven aardig voor de wind. Zo verkocht Gramophone Company circa vier miljoen platen per jaar. Maar in de jaren 1914-1931 ging het met beide bedrijven wisselend. De Eerste Wereldoorlog (1914-1918) en vervolgens de Russische Revolutie (1917) zorgden voor dalende verkoopcijfers. De roaring twenties zorgden vervolgens voor een opleving, totdat de Beurskrach van 1929 een nieuwe crisis inluidde. Om een faillissement te voorkomen, besloten beide bedrijven in 1931 tot een fusie. Hiermee was EMI Records geboren. Nog datzelfde jaar opende Edgar Elgar de nieuwe opnamestudio’s van EMI aan Abbey Road in Londen.

EMI Records tijdens de jaren 1930 en de Tweede Wereldoorlog

Bij EMI werkte op de researchafdeling een bijzonder figuur: Alan Blumlein (1903-1942). Al op jonge leeftijd had hij een bijzonder zakeninstinct. Op zijn zevende had hij eens de deurbel gerepareerd voor zijn moeder en overhandigde haar vervolgens een rekening, ondertekend met:

“Alan Blumlein, elektrotechnisch ingenieur.”

Aanvankelijk, voordat hij overstapte naar EMI, werkte hij bij Bell Laboratories aan langeafstandstelefonie. Bij EMI Records werd Alan Blumlein de drijvende kracht achter nieuwe technologieën, die tot vandaag de dag nog gebruikt worden. Zo ontwierp hij stereofonische platen, die door EMI in 1933 werden geïntroduceerd. Blumlein staat dan ook bekend als uitvinder van het stereogeluid, waarbij ‘het geluid de acteur volgt’. Verder ontwikkelde hij bewegende spoelmicrofoons en camerasystemen die de basis legden voor de televisie. Historisch waren de videobeelden die gemaakt werden met Blumsteins Marconi-EMI-televisiesysteem van de kroning van de Engelse koning George VI (1895-1952), op 12 mei 1937 in Londen.

Ook ontwikkelde Blumlein in 1939 baanbrekende radartechnologie, die door de geallieerden gebruikt werd tijdens de Tweede Wereldoorlog voor strategische bombardementen op nazi-Duitsland. Men zou kunnen stellen dat het niet de atoombom, maar de radar was die de geallieerden de overwinning bracht in 1944-1945.

Het genie Alan Blumlein was inmiddels al overleden. Een geheime testvlucht met een Halifax-bommenwerper, met daarin Blumein, stortte op 7 juni 1942 neer bij Welsh Bicknor in Engeland.

Naoorlogs succes met Beatles, Rolling Stones en Queen

Na de oorlog begon voor EMI Records een succesvolle periode in de muziek. Het bedrijf bracht 33-toerenplaten en 45-toerensingles uit. Ze brachten in Engeland de muziek uit van Frank Sinatra, Nat ‘King’ Cole en Peggy Lee en introduceerden de Amerikaanse rockster Elvis Presley, met diens ‘Heartbreak Hotel’, in Engeland. De RCA-licentie die EMI had opgekocht, eindigde echter in 1957, waarna EMI Records Cliff Richards contracteerde.

De grote doorbraak kwam in 1962 met het contracteren van de eerder door Decca afgewezen Liverpoolse band The Beatles. De eerste drie vroege nummer 1-hits van deze band in Engeland waren ‘From Me To You’, ‘She Loves You’ en ‘I Want To Hold Your Hand’. De band verkocht uiteindelijk ongeveer 1 miljard platen. In de jaren 1960 en 1970 contracteerde EMI verder groepen als Gerry and the Pacemakers en bracht – op licentie – verder in Engeland muziek uit van groepen als The Beach Boys, Marvin Gaye en Stevie Wonder. Er volgden grote successen met Pink Floyd, Rolling Stones en de band Queen van de getalenteerde singer-songwriter Freddie Mercury. Vooral het Queen-nummer ‘Bohemian Rhapsody’ scoorde goed. In 1976 werd voor een korte tijd de groep Sex Pistols gecontracteerd maar al snel weer gedumpt, waarop deze band wraak nam met de single ‘EMI’.

https://www.youtube.com/watch?v=XSxtop5uCow

Naast muziek hield EMI zich, in de context van de Koude Oorlog, veel bezig met de ontwikkeling van elektronische apparatuur, raketten en rakettechnologie.

Terugloop en einde

In de jaren 1980-2004 volgden nog platencontracten met onder meer The Verve. Blur, Spice Girls, Mariah Carey en Robbie Williams. Maar in 2004 stopte EMI Records met het maken van cd’s en dvd’s. De opkomst van internet en muziekpiraterij had de verkoopcijfers drastisch verlaagd. In 2007 kwam EMI, dat al jaren een fusiepartner had gezocht, ten einde. Het bedrijf werd opgekocht door de firma Terra Firma Capital Partners.

Boek: Een eeuw Radio Holland, 1916-2016 – Anton Kos
Lees ook: Muziekgeschiedenis
Ook interessant: Bedrijfsgeschiedenissen

Bronnen ▼