Op 23 april 1949 – 64 jaar geleden – marcheerde de Nederlandse marechaussee Duitse gebieden binnen om deze te annexeren. Klokslag twaalf uur ’s middags reed een stoet militairen en ambtenaren de Duitse dorpen Elten en Tüddern in om er officieel het bestuur over te nemen.
De annexaties waren het resultaat van de naoorlogse Nederlandse gebiedseisen. Onder het motto ‘Eisch Duitschen Grond’ eiste Nederland Duits grondgebied ter compensatie van de geleden oorlogsschade. Na een lange periode van onderhandelen met de geallieerden, kreeg Nederland in 1949 toestemming in totaal 69 vierkante kilometer aan het Nederlandse grondgebied toe te voegen. De ongeveer tienduizend Duitse bewoners van deze gebieden leefden vervolgens veertien jaar lang onder Nederlands bestuur. Uiteindelijk werden de gebieden in 1963 – met uitzondering van een klein recreatief stukje rond de Duivelsberg en delen van het Duitse grensdorpje Wyler bij Kranenburg - aan de Bondsrepubliek teruggegeven.
Reizende tentoonstelling
Ter gelegenheid van het vijftigjarige jubileum van het historische feit dat de gebieden aan de Bondsrepubliek Duitsland teruggegeven werden, organiseert de Stichting Cultuur en Grensgeschiedenis in samenwerking met het Duitsland Instituut Amsterdam en het Zentrum für Niederlande-Studien (Münster) een reistentoonstelling. In september 2013 opent de expositie in het Haus der Niederlande in Münster (Duitsland) om vervolgens door het Duits-Nederlandse grensgebied te reizen.
De tentoonstelling zal de geschiedenis van de grenscorrectietijd vertellen en hierbij focussen op het perspectief van de bewoners en de bestuurders, hun verhalen en hun ervaringen. Het leven van de bewoners, de plaatselijke gebeurtenissen en de verhalen van de tijdgetuigen zijn het uitgangspunt. Ondanks dat het op die manier een erg lokaal verhaal is, zal de tentoonstelling het verhaal ook vanuit een breder – Europees - perspectief benaderen. Zo zal er aandacht worden besteed aan de vraag wat de verhouding is tussen nationale identiteit en grens. Kan je zomaar van nationaliteit veranderen? En zijn nationale grenzen bepalend voor de individuele (nationale) identiteit? Een spannende invalshoek waarmee de tentoonstelling de waarde van een grens op een heel tastbare manier inzichtelijk maakt.
~ Stichting Cultuur en Grensgeschiedenis
Meer informatie: drs. Manuela Friedrich, projectleider ‘Retourtje Nederland’, tel: +31-20-7765435, mail: [email protected]
Boek: Landjepik, de Nederlandse annexatie van Duitsland 1945 – 1949
