Historiek
De Dmanisi-schedel, de oudste schedel van een mensachtige die ooit buiten Afrika is gevonden, komt morgen op Schiphol aan. Onder politiebewaking wordt de schedel vervolgens vervoerd naar Naturalis in Leiden.
Het is voor het eerst dat de unieke schedel aan het publiek getoond zal worden. De Schedel van Dmanisi komt naar Leiden in verband met de tentoonstelling Gezicht van onze evolutie die vanaf aanstaande zaterdag in Naturalis te zien is.
Opgravingen bij Dmanisi
In 1936 begonnen archeologen met opgravingen bij de middeleeuwse vestingstad Dmanisi, een nederzetting ongeveer 90 kilometer ten zuiden van Tblisi. De archeologen deden in 1983 een opmerkelijke vondst. In een oude afvalkuil troffen de onderzoekers botten aan die niet van runderen, maar van fossiele neushoorns afkomstig waren. Dit wees erop dat in het gebied een oude fauna aanwezig was. Een jaar later werden bij Dmanisi ook primitieve werktuigen gevonden.
In 1995 werd bij Dmanisi de eerste mensenkaak gevonden. Inmiddels zijn er vijf goed bewaarde schedels van mensenachtigen opgegraven. Deze schedels zijn vermoedelijk 1,8 miljoen jaar oud en lijken op de schedels van onze vroege voorouders, zoals de homo habilis en de homo erectus. De best bewaard gebleven schedel die werd gevonden is bekend geworden onder de naam de Schedel van Dmanisi.
In wetenschappelijke discussies over de oorsprong van de mens wordt vaak gesproken over de Schedel van Dmanisi. Het is namelijk opmerkelijk dat deze voorouder van de homo erectus al opdook in een gebied buiten Afrika. Veel wetenschappers gingen er lang van uit dat onze voorouders Afrika pas verlieten toen ze grotere hersens hadden. De mensachtigen van wie bij Dmanisi resten zijn gevonden hadden echter relatief kleine hersenen.
Evolutie van de mens
Het is voor het eerst dat de Schedel van Dmanisi zijn kluis in het Nationaal Historisch Museum in Tblisi verlaat. De directeur van dit museum, David Lordkipanidze, is de enige die met het fossiel mag reizen. Vrijdagochtend komt hij op Schiphol aan. De schedel wordt daarna door een politie-escorte begeleidt naar Naturalis in Leiden.
De tentoonstelling in Naturalis over de evolutie van de mens loopt van 28 november 2009 tot en met 28 februari 2010.
