Urbi et orbi - De zegen van de paus aan ‘stad en wereld’

Met Kerst en Pasen spreekt de paus vanaf het balkon van de Sint Pieter traditioneel het urbi et orbi uit, de pauselijke zegen voor Rome en de rest van de wereld. Letterlijk betekent urbi et orbi ‘aan stad en wereld’.

We kennen de apostolische zegen tegenwoordig vooral van Pasen en Kerst, als de paus de zegen om klokslag twaalf uur uitspreekt. Het urbi et orbi wordt soms echter ook bij andere bijzondere gelegenheden uitgesproken. Bijvoorbeeld nadat er een nieuwe paus is gekozen of in een Heilig Jaar. De benaming urbi et orbi werd vroeger in zijn algemeenheid gebruikt als een bepaalde handeling of beslissing van de paus niet alleen geldig was voor Rome, maar ook voor de rest van de wereld.

In 1870 brak paus Pius IX (1846-1878) met de traditie om de zegen uit te spreken op hoogtijdagen. Dit uit onvrede over het feit dat de Kerk, door de annexatie van de Kerkelijke Staat door Italië, zijn wereldlijke macht verloren had. Een zegen voor ‘stad en wereld’ vond de paus, die zich beschouwde als een soort “gevangene van het Vaticaan”, daarmee niet meer op zijn plaats.

Paus Pius XI herstelde het urbi et orbi na zijn verkiezing in 1922. Onder zijn pontificaat verzoende de Kerk zich ook met de Italiaanse staat. Dit leidde in 1929 tot het verdrag van Lateranen, waarbij Vaticaanstad erkend werd als onafhankelijke, soevereine staat.

Tekst en Nederlandse vertaling van het urbi et orbi:

Sancti Apostoli Petrus et Paulus: de quorum potestate et auctoritate confidimus, ipsi intercedant pro nobis ad Dominum.
[ Mogen de heilige apostelen Petrus en Paulus, in wiens macht en gezag wij vertrouwen, zelf voor ons bidden tot de Heer. ]
– Amen.
Precibus et meritis beatae Mariae semper Virginis, beati Michaelis Archangeli, beati Ioannis Baptistae et sanctorum Apostolorum Petri et Pauli et omnium Sanctorum, misereatur vestri omnipotens Deus; et dimissis omnibus peccatis vestris, perducat vos Iesus Christus ad vitam æternam.
[ Door de gebeden en de verdiensten van de heilige Maagd Maria, van de heilige aartsengel Michaël, de heilige Johannes de Doper, en de heilige apostelen Petrus en Paulus en alle heiligen, moge de almachtige God zich over u ontfermen, al uw zonden vergeven, en moge Jezus Christus u geleiden tot het eeuwige leven. ]
– Amen.
Indulgentiam, absolutionem, et remissionem omnium peccatorum vestrorum, spatium veræ et fructuosae pœnitentiae, cor semper paenitens, et emendationem vitae, gratiam et consolationem Sancti Spiritus; et finalem perseverantiam in bonis operibus tribuat vobis omnipotens et misericors Dominus.
[ Moge de barmhartige Heer u kwijtschelding, vrijspraak en vergeving van al uw zonden, de ruimte van een ware en vruchtbare boetedoening, een altijd boetvaardig hart en verbetering van leven, de genade en wijsheid van de Heilige Geest en uiterste volharding in goede werken geven. ]
– Amen.
Et benedictio Dei omnipotentis, Patris, et Filii, et Spiritus Sancti, descendat super vos et maneat semper.
[ En moge dan de zegen van de Almachtige God: van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest op u nederdalen en daar altijd blijven. ]
Amen.

Groeten in verschillende talen

Sinds Paulus VI (1897-1978) groet de paus na het uitspreken van het urbi et orbi zijn toehoorders in verschillende talen. Met Pasen richt de paus zich traditioneel ook tot de Nederlanders met de woorden: