Dark
Light

Westerbork staat stil bij Reichskristallnacht

Auteur:
1 minuut leestijd
Aquarel: Werner Löwenhardt
Aquarel: Werner Löwenhardt

Herinneringscentrum Kamp Westerbork staat deze maand met speciale activiteiten stil bij de Reichskristallnacht van 9 op 10 november 1938. Er is onder meer een expositie, Getuigen langs het spoor, waarin herinneringen opgeroepen worden aan de transporten waarmee de vluchtelingen vanaf 1942 naar het oosten werden gedeporteerd.

Mirjam Weitzner-Smuk (Westerbork)
Mirjam Weitzner-Smuk (Westerbork)
De Reichskristallnacht resulteerde in de eerste grootscheepse arrestatie van Joden in Duitsland. Talloze winkels en synagogen werden vernield en in brand gestoken. Joodse mannen werden opgepakt en gedwongen een verklaring te ondertekenen dat ze Duitsland zo snel mogelijk zouden verlaten. Sommige families lieten hun kinderen onder meer naar Nederland vertrekken met de kindertransporten. Een aanzienlijk deel van de oorspronkelijke gemeenschap wist Duitsland te ontvluchten. Op 10 mei 1940 bevonden zich circa 30.000 vluchtelingen in Nederland.

Om de grote groep vluchtelingen op een plek te concentreren werd in 1939 Centraal Vluchtelingenkamp Westerbork gebouwd. Kinderen die in Nederland aankwamen met de kindertransporten werden in eerste instantie ondergebracht bij pleeggezinnen.

Zo ook de toen 8-jarige Mirjam Weitzner-Smuk. Na een zwerftocht door Nederland kwam ze uiteindelijk bij haar zus in Amsterdam te wonen, die ook uit Duitsland was gevlucht. Na een razzia in juni 1943 kwamen Mirjam en haar zus in durchangslager Westerbork terecht. Mirjam overleefde als kind vijf kampen; Westerbork, Bergen-Belsen, Theresienstadt, Auschwitz en Märzdorf. Ze geeft zondag 9 november 2014 een lezing in het herinneringscentrum (14:00 uur).

Voorafgaand aan de lezing (13:00 uur) wordt in het centrum de theatervoorstelling Bagage opgevoerd, waarin een autootje vol bagage letterlijk naar het publiek wordt toe gereden. Uit de koffers komen verhalen, voorwerpen en herinneringen. De bagage staat symbool voor alles wat de vluchteling halsoverkop moet achterlaten en voor de verhalen, die zij gaande weg hun reis verzamelen.

Tentoonstelling

Niet alleen diegenen die de deportaties door de Duitse bezetter overleefden zijn getuigen van de Tweede Wereldoorlog. Ook bijvoorbeeld de mensen die opgroeiden in de buurt van het spoor waarover de gedeporteerden vervoerd werden, hebben die gebeurtenissen vaak nog vers in hun geheugen. Voor de reizende tentoonstelling Getuigen langs het spoor zijn deze herinneringen vastgelegd op film.

Boek: Kristallnacht. Voorspel van de vernietiging 1938-1945

×