Proletarisch winkelen | Bonaire | Alice in Wonderland & veel meer geschiedenis

Wekelijkse nieuwsbrief van Historiek (23/2023)

Bekijk online

Online geschiedenismagazine

Franz Anton Mesmer en het ‘dierlijk magnetisme’

Franz Anton Mesmer en het ‘dierlijk magnetisme’

De Engelse taal kent het woord ‘mesmerizing’ wat zoiets betekent als fascinerend, betoverend of hypnotiserend. Vrij onbekend is dat dit woord is afgeleid van de naam van een Duitse arts: Franz Anton Mesmer (1734-1815), een bijzonder figuur in de geschiedenis van de hypnose en het magnetisme. Lees artikel

- advertentie -

Ons Amsterdam

Deze zomer verschijnen bij Walburg Pers vier nieuwe boeken over het slavernijverleden. Deze uitgeverij heeft al jaren al een goede reputatie wat betreft publicaties over dit voor veel mensen gevoelige onderwerp. Bekijk de complete lijst met boeken, en profiteer van de korting op 'Nederlands slavernijverleden' door Henk den Heijer. Meer informatie

Alice Liddell, het meisje achter ‘Alice in Wonderland’

De Brit Lewis Carroll is wereldberoemd geworden met zijn boek 'Alice in Wonderland' dat in 1865 voor het eerst verscheen. Een deel van de verhalen in dit boek verzon Carroll in de tijd dat hij nog wiskundeleraar was in Oxford, tijdens uitstapjes met zijn collega, classicus Henry George Liddell. Die had drie dochters die graag naar zijn verhalen luisterden: Lorina, Edith én Alice.

Lees bericht...

De voorgeschiedenis van het proletarisch winkelen

De Nederlandse arbeidersbeweging beleefde in de jaren 1890 een scheiding der geesten tussen enerzijds de revolutionaire socialisten en anarchisten, en anderzijds de parlementairen. De anarchisten hadden een recept voor onmiddellijke lotsverbetering: ‘neemt en eet’. Deze ideeën leefden voort tot in onze tijd als ‘proletarisch winkelen’.

Lees bericht...

Jonge vrouwen in het Nederlandse gewapende verzet

Ze werden tijdens de Nationale Dodenherdenking 2023 expliciet genoemd: vrouwen die geen erkenning kregen voor hun daden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Dat gold ook voor Truus en Freddie Oversteegen, twee zussen die tijdens de Tweede Wereldoorlog in Haarlem en Amsterdam zij aan zij streden tegen de Duitse bezetters. Samen met Hannie Schaft, die echter wel is uitgegroeid tot icoon van het Nederlandse verzet.

Lees bericht...

Bonaire, de witte hel (1650)

Bonaire was voor Nederland behalve een straf- en verbanningskolonie een belangrijk verversingsstation en zoutleverancier. Honderden slaafgemaakte Afrikanen moesten hier dwangarbeid verrichten op de natuurlijke zoutpannen. Velen kregen lichamelijke klachten van het werken in ‘de witte hel’.

Lees bericht...

Indië-onderzoek is ‘niet objectief, onafhankelijk en wetenschappelijk’

De auteurs van de recent verschenen bundel 'Het pijnlijke afscheid van de Indische Archipel' hebben flink wat aan te merken op het grote Indië-onderzoek. Dat onderzoek zou "politiek" zijn en bovendien wordt de geschiedenis verdraaid. We stelden enkele vragen aan Bauke Geersing, de samensteller van de bundel.

Lees bericht...

De Digitale Stad op Unesco-erfgoedlijst voor ‘wereldgeheugen’

De Digitale Stad (DDS) is onlangs door Unesco toegevoegd aan het internationale Memory of the World register. Deze lijst omvat culturele en historische documenten en archieven van mondiaal belang.

Lees bericht...

Toffe jongens: seks in de jaren ’60 en ’70

H.L. Batenburg stond in zijn bekende 'Boek voor verloofden en jonggehuwden' onder meer stil bij het voorspel en het ‘huwelijkse mingenot’. Als je als man klaarkwam, had je volgens hem ‘teelvocht uitgeworpen’ en ‘de vrucht in de haven des levens neergelegd’. Men kon zich verder het beste aan het mingenot overgeven wanneer er een noordenwind waaide.

Lees bericht...

Devotieprenten moesten protestanten terugleiden naar het ‘juiste’ geloof

In de contrareformatorische bloeiperiode zetten enkele barokke schilders uit de Antwerpse School de toon zoals Peter Paul Rubens, Anthony Van Dyck en Jacob Jordaens. Daarnaast streed de Katholieke Kerk om protestanten terug te leiden naar het ‘juiste’ geloof.

Lees bericht...

De parabel der blinden – Handen wassen voor het eten…

Een bekend schilderij van Pieter Bruegel de Oude uit circa 1568 toont enkele blinde mannen die elkaar volgen. Dat loopt letterlijk en figuurlijk niet lekker... De voorste in de rij ligt al in de sloot, de tweede blinde in rij maakt al een vallende beweging en ook de mannen achter hem zullen waarschijnlijk snel een nat pak halen. Bruegel beeldde met dit schilderij een bekende parabel uit het Nieuwe Testament uit.

Lees bericht...

Turkije, de islam en de verkiezingen

Volkskrantjournalist Rob Vreeken maakt de rekening op van wat zo’n twintig jaar terug de grote vrees was: dat Erdogan invoering van de sharia zou nastreven. De man die nu al zo’n twintig jaar regeert heeft dat misschien gewild, maar nooit in daden omgezet. Reden is dat de bevolking in grote meerderheid zo’n koers afwijst. Sterker nog, het rad van de geschiedenis draait juist een andere kant op.

Lees bericht...

Aderlating (aderlaten), een oude medische techniek

Wie vroeger een kwaal had en naar een barbier of chirurgijn ging, liep het risico wat bloed kwijt te raken.

Lees bericht...

Uit het archief:

Trijntje Keever – Mogelijk de langste vrouw ooit

De uit Edam afkomstige Trijntje Keever (1616-1633) was, anders dan haar naam doet vermoeden, met 2,60 meter een van de langste vrouwen aller tijden. Misschien wel dé langste ooit. Wie was Trijntje Keever? En hoe ging zij om met haar buitengewone lengte?

Lees bericht...

Hoe de Tweede Wereldoorlog ons voorgoed veranderde

Aan de hand van individuele verhalen laat Keith Lowe in 'Angst en Vrijheid' zien hoe leiders en gewone mensen zich staande hielden na de Tweede Wereldoorlog.

Lees bericht...

Het Kasteel van Guédelon, een ‘nieuwe’ middeleeuwse burcht

In de Bourgogne bouwen vrijwilligers en onderzoekers al twintig jaar lang aan een 'nieuwe' middeleeuwse burcht: het Kasteel van Guédelon.

Lees bericht...

Beitske, de vrouw in de eikenboom

In 1905 werd in Hegebeintum een zevende-eeuwse skelet in een uitgeholde eikenboom gevonden. Deze 'boomkistdame' kreeg later de naam Beitske.

Lees bericht...

Nieuwe geschiedenisboeken (week 23) – 2023

Nieuwe geschiedenisboeken (week 23)

Wekelijks verschijnen er nieuwe geschiedenisboeken. Van lijvige studies tot publieksboeken en van naslagwerken tot historische strips. Bekijk de boeken

Maak Historiek mede mogelijk:

Uw donaties stellen ons in staat Historiek verder uit te breiden en zorgen ervoor dat ons archief online blijft.

Klik hier voor meer informatie

Nieuwsbrief verzonden naar 46.791 abonnees

Uitschrijven | Aanmelding wijzigen

Historiek.net
Van Veldhuijsenweg 19 | 3851JP | Ermelo
www.historiek.net