In de tweede helft van de negentiende eeuw werd het ene na het andere plan gelanceerd om de Zuiderzee af te dammen en (deels) droog te maken. Dit bood kansen voor een nieuw vervoermiddel: de trein.
Archeologen, fysisch antropologen, etnografen en artsen legden rond 1900 een bijzondere belangstelling aan de dag voor de Zuiderzee-eilanden Wieringen, Schokland, Marken en Urk. Die belangstelling was ingegeven door een discussie over de ‘oorsprong van het Nederlandse volk’.