Als we het in Nederland over 'de oorlog' hebben, gaat het normaal gesproken over de Tweede Wereldoorlog. In onze buurlanden ligt dat net wat anders. De Tweede Wereldoorlog is echter onmiskenbaar een oorlog die in heel Europa, maar ook daarbuiten, diepe sporen achter heeft gelaten. Ook vanwege de rassenwaan van de nazi's die uitmondde in de Holocaust.
Achtergrondartikel: De bezetting van Nederland 1940-1945
Overzicht van boeken over de Tweede Wereldoorlog
Tijdens de Tweede Wereldoorlog stonden twee allianties - de asmogendheden en de geallieerden - lijnrecht tegenover elkaar. In Europa gaat vaak de meeste aandacht naar de strijd die op het Europese continent werd geleverd, maar ook elders - bijvoorbeeld in de voormalige kolonie Nederland-Indië - vielen vele slachtoffers. De oorlog van 1940-1945 was dan ook een echte wereldoorlog.
Tijdens de Tweede Wereldoorlog vielen er in totaal tussen de 50 en 70 miljoen doden. Ongeveer twee derde van alle slachtoffers was burger. Belangrijk onderdeel van de oorlog is de massale vervolging van Joden, maar ook bijvoorbeeld zigeuners, homoseksuelen en jehovah's getuigen. Vervolgden werden door de nazi's veelal opgepakt in ondergebracht in kampen. Sterke gevangenen werden geselecteerd voor dwangarbeid. Ouderen, kinderen en zieken werden in verschillende kampen direct gedood. Voorbeelden van grote vernietigingskampen van de Tweede Wereldoorlog zijn Auschwitz, Treblinka en Sobibor. Tegen het eind van de oorlog probeerden de nazi's de bewijzen van de vernietiging zoveel mogelijk uit te wissen.
Op deze pagina vind je nieuwsberichten en achtergrondverhalen over de Tweede Wereldoorlog, maar ook besprekingen van historische boeken over de oorlog, nieuws over oorlogsmisdadigers en verhalen over bijvoorbeeld nazi-kopstukken als Adolf Hitler, Joseph Goebbels en Heinrich Himmler. Aangrijpende stukken over de jodenvervolging vind je ook via deze pagina.
Bekijk hier de volledige lijst bekende personen uit de Tweede Wereldoorlog
13 in de Oorlog (alle afleveringen)
Achtergrondartikel: De bezetting van Nederland 1940-1945
Overzicht van boeken over de Tweede Wereldoorlog
In 1948 verkocht de Stichting Nederlands Kunstbezit aan prinses Juliana het schilderij 'Landschap met St. Hubertus' van kunstschilder Paul Bril. Voor die verkoop had de oorspronkelijke eigenaar, de joodse kunstenaar en kunsthandelaar Joseph Henri Gosschalk, toestemming moeten geven.
Volgende week wordt een originele brief van Holocaust-overlevende Jules Schelvis overgedragen aan het Nationaal Holocaust Museum in Amsterdam.
Eind jaren dertig proberen veel Duitse Joden de vervolging in nazi-Duitsland te ontvluchten. Nederland laat ze mondjesmaat toe. Joden in Nederland zetten zich in voor deze vluchtelingen, ze helpen ze de grens over en regelen opvang.
Op 13 mei 1940 vergaderde het Nederlandse kabinet op het ministerie van Economische Zaken. Terwijl de krijgsmacht buiten een wanhopig gevecht tegen de Duitse invasiemacht aan het voeren was, overtuigde minister van Defensie Adriaan Dijxhoorn zijn collega’s om naar Engeland uit te wijken. Ook koningin Wilhelmina kreeg het dringende advies te vertrekken.
Herinneringscentrum Kamp Westerbork wil vanwege het stijgende aantal bezoekers en uitbreiden en vernieuwen.
Op 5 en 10 mei worden vaak afbeeldingen getoond van Winston Churchill die het V-teken maakt met wijs- en middelvinger. Vroeger dachten veel mensen dat de Britse oorlogspremier dat teken had overgehouden aan de dikke sigaren die hij rookte en die precies pasten tussen deze twee vingers.
In de vroege ochtend van 10 mei 1940 werd de argeloos slapende bevolking van Nederland opgeschrikt door het angstaanjagende geluid van bommenwerpers, afweergeschut, explosies en mitrailleurvuur. In de dagen die volgden legden velen vast wat hen overkwam: soldaten, huisvrouwen, artsen, journalisten, scholieren, predikanten, boeren en ministers.
Toen de Nederlanders op 9 mei 1940 naar bed gingen, wisten ze niet dat ze de volgende dag zouden opstaan in een andere werkelijkheid. Natuurlijk wist men dat Hitler op 1 september 1939 Polen was binnengevallen en op 10 april 1940 Denemarken en Noorwegen. Velen vertrouwden echter op de Nederlandse neutraliteit.
Mies Boissevain maakt na de bevrijding een feestrok met allerlei lapjes die haar aan gebeurtenissen uit de oorlog doen denken. Een van deze gebeurtenissen is de redding van een groep Nederlandse vrouwen uit Kamp Ravensbrück op 24 en 25 april 1945 door het Zweedse en Deense Rode Kruis.
Frits Elzas van de Joodse Raad van Utrecht is een bekend persoon geworden in Nederland. Dat komt door Ad van Liempts boek 'Aan de Maliebaan' en de theatervoorstelling en tv-serie 'De Maliebaanmonologen', die daarop zijn gebaseerd.
Joop Snep werd tijdens de Tweede Wereldoorlog gedeporteerd naar concentratiekamp Sachsenhausen vanwege zijn verzetswerk. Samen met zijn vader hielp hij Joden het land uit zodat ze een veilig heenkomen konden vinden in Zwitserland.
Op 19 maart 1963 werd Ludwig Wörl als eerste Duitser door het Israëlische Holocaustinstituut Yad Vashem onderscheiden als Rechtvaardige onder de Volkeren voor zijn hulp aan Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Oswald Kaduk was een kampbewaker tegen wie hij na de oorlog getuigde.
Op 7 mei 1940 ontving de Koninklijke Militaire Academie (KMA) een kort en dreigend telegram. Twee woorden slechts: ‘Verloven intrekken’. Hiermee begon de oorlogstijd voor de KMA. Na de sluiting in juli 1940 door de nazi’s herrees de KMA in Nederlands-Indië, in Bandoeng.
Kazematten zijn relatief kleine betonnen of stenen bunkers, die bedoeld zijn om dekking te bieden aan schutters en hun zware wapens, doorgaans mitrailleurs of luchtafweergeschut. De ruimte van deze gevechtsbunkers of verdedigingsbunkers is bomvrij en bestand tegen zwaar geschut.
In 1968 publiceerde militair historicus Frans ten Kate een boek waarin hij kwam met een krijgshistorische reconstructie van Operatie Barbarossa, de Duitse aanval op de Sovjet-Unie. Bijzonder is dat de historicus voor zijn onderzoek nog kon spreken met tien belangrijke voormalige Duitse bevelhebbers.
De blinde bezemfabrikant Otto Weidt werd op 7 september 1971 postuum door het Israëlische Holocaustinstituut Yad Vashem onderscheiden als Rechtvaardige onder de Volkeren voor zijn hulp aan Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog. Inge Deutschkron was een van de Joden die de oorlog overleefde dankzij het handelen van Weidt.
Emanuel Heiman de Vries is nog geen twaalf als hij zonder familie op 23 mei 1943 vanuit kamp Vught met 1.264 andere Joden wordt gedeporteerd naar kamp Westerbork. Op een foto is hij te zien met zijn rug naar de fotograaf. Hij draagt een grote rugzak om zijn schouders. Wat gaat er door de jongen heen?
Tonny Vos-Dahmen von Buchholz maakte na de oorlog naam als kinderboekenschrijfster. Tijdens de oorlog werkte ze als secretaresse voor NSB’er Meinoud Rost van Tonningen.
Op 25 november is de Kultuurkamer een feit. De kranten melden prominent de verordening van de rijkscommissaris: wie kunst wil beoefenen, moet vanaf nu lid zijn van dit instituut.
Afgelopen jaar heeft het Stadsarchief Rotterdam in samenwerking met Stichting Voorouder uitgebreid onderzoek gedaan naar het bombardement op Rotterdam van mei 1940. Op basis van dat onderzoek is vandaag een officiële lijst met namen van slachtoffers gepubliceerd.
Na een opleveringstijd van negen jaar – zo’n acht jaar langer dan voorzien en feitelijk nog steeds onvoltooid – werd op 4 mei 1977 het Joods Monument in gebruik genomen aan de rand van het Groningse Sterrebos. Dit gedenkteken kwam tot stand ter nagedachtenis aan de Joden uit stad en provincie Groningen die tijdens de Tweede Wereldoorlog om het leven
