Het bijltje erbij neerleggen – Herkomst en betekenis

Het bijltje erbij neerleggen of neergooien betekent dat iemand ermee ophoudt. Hij of zij geeft er de brui aan, pakt de biezen en stopt met een bepaalde activiteit.

Afkomstig uit de scheepvaart

Taalkundigen vermoeden dat de uitdrukking het bijltje erbij neergooien of neerleggen afkomstig is uit de scheepvaart. De scheepstimmerlieden heetten namelijk vroeger ‘bijltjes’, vanwege het feit dat de bijl een van hun belangrijkste gereedschappen was. Een oproer van Amsterdamse scheepsarbeiders in 1787, tijdens de Patriottentijd, werd dan ook ‘Het Bijltjesoproer’ genoemd.

Stopte een scheepsarbeider met zijn werk, dan legde hij dus het bijltje erbij neer. Een nog iets krachtiger variant werd ‘het bijltje erbij neergooien’ in plaats van neerleggen.

Veel spreekwoorden en gezegden met ‘bijl’

De bijl komt in de Nederlandse in nog veel meer spreekwoorden en gezegden voor, zoals: met de botte bijl hakken, de strijdbijl begraven (vrede sluiten), voor de bijl gaan, de bijl aan de wortel leggen, eerder met hetzelfde bijltje gehakt hebben of voor de bij gaan.

Lees ook: Gezegdes en uitdrukkingen uit de scheepvaart
Wellicht interessant: Met de botte bijl hakken
Boekenrubriek: Taalgeschiedenis

Bronnen ▼