Iemand met een kluitje in het riet sturen

Wie “met een kluitje in het ruit wordt gestuurd” wordt door een andere partij afgescheept. Om van een persoon af te komen kan je hem of haar bijvoorbeeld een nietszeggend antwoord geven of een vage toezegging doen. Waar deze uitdrukking precies vandaan komt is niet helemaal duidelijk. Er zijn, zoals wel vaker, verschillende verklaringen.

Het gezegde “iemand met een kluitje in het riet sturen” is volgens een veelgehoorde verklaring vrij letterlijk bedoeld. Herders hadden vroeger namelijk vaak een herdersschopje (ook kloetschop) bij zich. Om hun honden wat afleiding te geven en bijvoorbeeld wat te laten zwemmen in een ven of plas, wierpen ze met dit schopje soms een kluitje aarde in het riet. Door het geluid dachten de honden dat er wellicht een eend in het riet zat en doken erop af. Maar na een tijdje gezocht te hebben vonden ze helemaal niets en keerden naar hun baasje terug. Ze waren letterlijk met een kluitje in het riet gestuurd… Deze verklaring wordt onder meer aangehaald door de bekende taalkundige F.A. Stoett, in zijn Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925). Volgens hem zijn er geen equivalenten van deze uitdrukking in andere talen.

Volgens een andere verklaring wordt met het kluitje helemaal geen klompje aarde bedoeld. Het woord kluit zou zijn afgeleid van clute, een woord dat vanaf ongeveer 1300 in Nederland werd gebruikt en zoveel betekende als ‘grap’ of ‘klucht’. Verder werd dit woord ook wel gebruikt als aanduiding voor een ‘dwaas toneelstuk’. Met een ‘clute’ kon men een toehoorder op een humoristische wijze van het padje brengen, ofwel met een kluitje in het riet sturen. In deze verklaring blijft echter onduidelijk waarom gesproken wordt van ‘riet’.

Bronnen ▼