Boter bij de vis – Betekenis en herkomst

Wie ‘boter bij de vis’ wil, verwacht dat een ander direct actie onderneemt. Meestal gaat het om een betaling. Waar komt deze uitdrukking vandaan?

Algemeen wordt aangenomen dat de uitdrukking ‘boter bij de vis’ afkomstig is uit de keuken. Tijdens de bereiding van gestoofde vis moet je boter klaar hebben liggen om deze snel in de pan toe te voegen. Wacht je hier te lang mee, dan bakt de vis niet goed gaar of juist aan.

Geld

Het gezegde betekent dat iemand bij een geleverde dienst of product meteen met contant geld moet betalen, om problemen te voorkomen. Varianten hiervan zijn ‘geld bij de boter’ of ‘geld bij de vis’. Je kan met de uitdrukking ook aangeven dat een persoon moet doorpakken. In beide gevallen kan degene in kwestie maar beter niet afwachten.

Volgens de taalkundige F.A. Stoett was een van de varianten al in de zeventiende eeuw bekend. In zijn Nederlandsche spreekwoorden, spreekwijzen, uitdrukkingen en gezegden (1923-1925) besteedde hij aandacht aan een tekst van de Nederlandse toneelschrijver Samuel Coster:

“Jae’ck, se het een paer paerden te koop, maer ghelt bij de visch.”

Ook interessant: Boter op je hoofd hebben – Herkomst en betekenis
…of: De vis wordt duur betaald

Bronnen ▼